سرنوشت مبهم سرسرباز هخامنشی

سرسرباز هخامنشی که پس از سال‌ها به ایران برگردانده شد و قرار بود پس از نمایش در استان‌های مختلف، در محل اصلی خود یعنی تخت جمشید نصب شود، هنوز بعد از دو سال به این سایت برنگشته است.

به گزارش مهر، در شهریورماه سال ۹۷ بود که اعلام شد نقش برجسته سر سرباز هخامنشی یکی از آثار ایران باستان به کشور بازگردانده می‌شود.

این نقش برجسته ۹۰ سال پیش در ایران کشف شد، اما چند سال بعد به سرقت رفت و تلاش‌های ایران برای بازگرداندن آن همچنان بی‌نتیجه ماند تا اینکه اوایل سال ۹۸ به کشور بازگشت و با توجه به سیاست‌ها و برنامه ریزی‌های وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قرار شد این لوح در استان‌های سراسر کشور به نمایش درآمد.

تا علاقه مندان، این میراث جهانی فارس را از نزدیک ببینند و پس از آن به تخت جمشید بازگردانده شود و در محل اصلی خود نصب شود.

ماجرای سرقت این نقش برجسته چه بود؟

سر سرباز هخامنشی یکی از چندین سنگ برجسته منقوش به سربازان هخامنشی از پلکان شرقی کاخ آپادانا مجموعه تخت جمشید است که سال‌ها پیش (احتمال داده شده حوالی سال ۱۳۳۶) آن را از پله شماره ۱۹ پلکان شرقی کاخ آپادانای تخت جمشید ربوده شد.

پس از آن فردی به نام خانم برنت در سال ۱۹۷۴ سر سرباز هخامنشی را از یک حراجی با عنوان «حراجی ساتبی نیویورک» خرید و این اثر دزدیده شده را به مدت ۳۰ سال در اختیار خود نگه داشت.

او بعد از آن در مارس ۲۰۰۵ میلادی تصمیم به فروش آن از طریق حراجی کریستیز کرد و ایران همان موقع متوجه حراج یک اثر تاریخی شد که سال‌ها پیش از تخت جمشید دزدیده بودند.

در این خصوص سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدامات قضائی خود را مبنی بر توقیف حراج و طرح دعوی برای استرداد سر سرباز هخامنشی به ایران آغاز کرد، اما دادگاه لندن در تاریخ ۲۰ مارس ۲۰۰۷ میلادی حکم به نفع دارنده فعلی اثر ساکن فرانسه صادر کرد.

پس از آن در مرداد ماه سال ۹۷ یک قاضی در نیویورک حکم داد که سرسرباز هخامنشی که ۸۰ سال قبل از ایران ربوده شده بود بار دیگر به این کشور بازگردد.

سرنوشت نقش برجسته

در ابتدا قرار شد که این نقش برجسته در نقاط مختلف کشور در معرض دید مردم قرار گیرد و سپس به خانه خودش باز گردد، اما پس از گذشت دو سال از این ماجرا نه تنها این نقش برجسته به تخت جمشید بازنگشته بلکه نکته جالب اینجاست که حتی مشخص نیست وضعیت این نقش برجسته به کجا رسیده و هم اکنون کجاست؟

خبرنگار در گفتگو با مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، آخرین وضعیت این نقش برجسته جویا شد و در نهایت مشخص شد که این نقش برجسته هنوز در تخت جمشید نصب نشده است.

حمید فدایی در این رابطه توضیح داد: بر اساس برنامه ریزی‌ها قرار بود که این نقش برجسته در نقاط مختلف کشور در معرض عموم قرار گیرد و به نمایش گذاشته شود و تا زمانی که بنده اطلاع دارم این اقدام انجام و سرسرباز هخامنشی در برخی از استان‌ها به نماش گذاشته شد.

وی با اشاره به وضعیت کشور طی چند مدت اخیر به دلیل شیوع کرونا بیان کرد: بعد از گسترش و شیوع این ویروس تمام برنامه‌ها با مشکلاتی مواجه شد و بنده در حال حاضر نمی‌دانم که این نقش برجسته کجاست؟

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید گفت: به دلیل برخی از مسائل و مشکلات این موضوع به فراموشی سپرده شد و من نمی‌دانم که این نقش برجسته الان در موزه ملی است یا در سفر‌های استانی؟

فدایی با اشاره به اقدامات بسیار خوبی که برای بازگرداندن این نقش برجسته به کشور انجام شد، تصریح کرد: طی چند سال اخیر اقدامات زیادی از سوی ایران برای بازگرداندن سرسرباز هخامنشی انجام شد.

در سال ۲۰۱۷ کسانی که این نقش برجسته را داشته اند از طریق یک وب سایت آن را در معرض حراج قرار دادند به محض اطلاع از این موضوع از طریق قانونی این مسئله پیگیری و اعلام شد که این نقش برجسته مربوط به ایران است از این رو از سوی ریاست جمهوری و وزارت امور خارجه و مرکز لاهه این پرونده حقوقی به جریان افتاد و در نهایت این اثر ارزشمند به کشور بازگردانده شد.

وی همچنین قول مساعد داد که به زودی آخرین وضعیت این نقش برجسته را پیگیری خواهد کرد، ادامه داد: به دنبال آن هستیم که این نقش برجسته را در همان محلی که به سرقت رفته نصب کنیم و به طور حتم در آینده‌ای نزدیک سرسرباز هخامنشی در جای اصلی نصب می‌شود.