همه چیز درباره «اومیکرون»؛ سویه آفریقایی ویروس کرونا

دانشمندان روز پنجشنبه اعلام کردند که سویه جدیدی از بیماری کووید-۱۹ را در آفریقای جنوبی شناسایی کرده‌اند. این سویه جدید با تعداد بالای جهش‌هایی که دارد، می‌تواند اثربخشی واکسن‌های موجود را تهدید کند. تاکنون در آفریقای جنوبی نزدیک به ۲.۹۳ میلیون نفر به کرونا مبتلا شده‌اند و بیش از ۸۹ هزار و ۵۰۰ نفر بر اثر این بیماری جان باخته‌اند. گزارش‌ها حاکی از آن است که ۴۱ درصد از بزرگسالان این کشور دست‌کم یک دُز از واکسن را تاکنون دریافت کرده‌اند و ۳۵ درصد به‌طور کامل واکسینه شده‌اند.

سازمان بهداشت جهانی، سویه جدیدِ اومیکرون Omicron را در دسته‌ی ویروس‌های «نگران‌کننده» طبقه بندی کرد.

تفاوت «۱.۱.۵۲۹B.» با سویه‌های قبلی چیست؟

تولیو دی اولیویرا، ویروس شناس آفریقای جنوبی، در یک کنفرانس مطبوعاتی آنلاین گفت: «نوع جدید ویروس کرونا باعث نگرانی در آفریقای جنوبی شده است». او توضیح داد که تعداد بالای جهش‌های اسپایک در گونه Omicron که در حال حاضر حداقل ۳۲ مورد است، نگران‌کننده است چرا که نشان می‌دهد این ویروس توانایی مقاومت در برابر واکسن را داراست و در انتقال بیماری قوی‌تر عمل می‌کند.

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که چندین هفته طول می‌کشد تا تأثیر این واریانت را به خوبی بررسی کنیم و اگر به شدت گونه‌های دلتا و بتا نگران‌کننده و خطرناک شناخته شود، نامی از الفبای یونانی به آن اختصاص داده می‌شود.

به گفته‌ی دانشمندان، سویه یافت‌شده در آفریقای جنوبی شامل تعداد زیادی جهش در پروتئین اسپایک است که نقش کلیدی در ورود ویروس به سلول‌های بدن دارد. طبق اطلاعات منتشرشده، این سویه به‌طور کلی دارای ۵۰ جهش است که بیش از ۳۰ جهش روی پروتئین اسپایک رخ داده است (یعنی دو برابر بیشتر از سویه دلتا که در هند شناسایی شد). پروتئین اسپایک همان بخشی از سلول است که از سوی واکسن‌ها هدف قرار می‌گیرد.

واریانت Omicron تاکنون در کدام کشور‌ها شناسایی شده است؟

این بیماری اولین‌بار در آفریقای جنوبی شناسایی شد؛ مؤسسه ملی بیماری‌های واگیر (NICD) در روز پنجشنبه اعلام کرد که ۲۲ مورد [مثبت]تأیید شده است؛ به تدریج با انتشار نتایج آزمایش، موارد بیشتری به ثبت رسیده‌اند.

روز پنجشنبه (۲۵ نوامبر) در بوتسوانا و هنگ‌کنگ نیز موارد مثبتِ ابتلا گزارش شد؛ در هنگ‌کنگ مسافری از آفریقای جنوبی مبتلا به این سویه بود و مورد دیگر نیز در یک فرد قرنطینه‌شده شناسایی شد. روز جمعه ۲۶ نوامبر اولین مورد در اروپا، در بلژیک شناسایی شد. طبق گفته مقامات، این مورد مربوط به مسافری بود که از مصر باز می‌گشت. همچنین اسرائیل روز جمعه اعلام کرد که اولین مورد این گونه‌ی جدید را در مسافری که از مالاوی بازمی‌گشت، شناسایی کرده است.

سطح گستردگی واریانت جدید چگونه است؟

به گفته تولیو دی اولیویرا، استاد بیوانفورماتیک (زیست داده‌ورزی)، نتایج اولیه آزمایش پی‌سی‌آر نشان داد که ۹۰ درصد از ۱۱۰۰ مورد ابتلای جدیدِ گزارش‌شده [در روز چهارشنبه در استان گائوتنگ آفریقای جنوبی با مرکزیت ژوهانسبورگ]، ناشی از گونه‌ی Omicron باشد و ممکن است این ویروس در هشت استان دیگر این کشور نیز وجود داشته باشد.

دی اولیویرا اصرار داشت که صرفاً به این دلیل که گونه‌ی جدید برای اولین بار در آفریقای جنوبی شناسایی شد، به این معنی نیست که منشاء ویروس آنجا باشد.

او افزود: یک خبر خوب در رابطه با گونه‌ی جدید وجود دارد و این است که می‌توان آن را با یک آزمایش PCR خاص شناسایی کرد، به عبارتی می‌توان بیماری را به سرعت تشخیص داد و درمان کرد.

آیا واریانت Omicron خطرناک‌تر از واریانت دلتاست؟

دلتا در حال حاضر گونه‌ی غالب کووید-۱۹ در سطح جهان است که برای اولین بار در هند شناسایی شد و با سرایت حداکثری در سراسر جهان نشان داد که مسری‌تر از انواع قبلی ویروس است.

به گفته محققان، واریانت جدید نیز به راحتی منتقل می‌شود، زیرا پروتئین اسپایک آن نسبت به انواع قبلی در ورود به سلول‌های انسانی قوی‌تر عمل می‌کند.

حدود دو ماه طول کشید تا گونه‌ی دلتا توسط سازمان بهداشت جهانی در دسته‌ی ویروس‌های «نگران‌کننده» طبقه‌بندی شود؛ اما گونه‌ی Omicron ظرف ۷۲ ساعت پس از شناسایی در این طبقه‌بندی جای گرفت!

واکنش‌ها نسبت به سویه Omicron چگونه است؟

بریتانیا روز جمعه ۲۶ نوامبر محدودیت‌های جدیدی را برای مسافران آفریقای جنوبی و کشور‌های همسایه نامیبیا، بوتسوانا، لسوتو، اسواتینی و زیمبابوه اعمال کرد و گفت: مسافران باید به مدت ۱۰ روز قرنطینه شوند.

کشور‌های اتحادیه اروپا نیز به سرعت سفر‌های هوایی از جنوب آفریقا را متوقف کردند. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، گفت: «تا زمانی که به درک روشنی از خطر ناشی از واریانت جدید برسیم، باید پرواز‌ها تعلیق شوند و مسافرانی که از این منطقه باز می‌گردند می‌بایست به‌طور جدی قرنطینه شوند». او بر احتیاط شدید پافشاری کرد و هشدار داد که «جهش‌ها می‌توانند منجر به پیدایش و گسترش گونه‌های نگران‌کننده‌تری از ویروس شده و در عرض چند ماه در سراسر جهان پخش شوند».