(تصاویر) استانبول؛ کسادی کسب‌و‌کار کمرشکن حمّالی

ساختار و پستی بلندی‌های شهر استانبول، مدل ساختمان‌های قدیمی در مناطق تجاری و فرهنگ سنتی -تاریخی ترکیه در عرصه باربری دستی باعث ماندگاری تجارت باربری در این شهر شده است.

  باربران شهر استانبول هیچ خدمات درمانی و اجتماعی ندارند و به خاطر نوع کارشان در معرض آسیب‌های استخوانی و مفاصل هستند. شرایطی که می‌تواند برای تمامی کارکنان این بخش در کشور‌های دیگر منطقه نیز مشترک باشد.

خبرگزاری فرانسه در گزارشی به وضعیت باربران و شرایط نه چندان خوشایند کار و زندگی آن‌ها در استانبول ترکیه پرداخته و از وضعیت باربران در ترکیه می‌گوید.

"بایرام ییلدیز" باربر استانبولی در یکی از دالان و کوچه‌های تاریک بازار بزرگ استانبول در انتظار نوبت خود است تا بار بزرگی را بر کول بیاندازد. باری که وزنش تقریبا دو برابر وزن اوست.

چند نفر دیگر در کنار او هستند تا بار منسوجات تخلیه شده از یک کامیون را بردارند و قبل از طلوع آفتاب به مغازه‌های محلی ببرند. این بار، سر و زانو‌های این باربران خم کرده است.

"یلدیز" باربر ۴۰ ساله به شوخی می‌گوید: "من نیمی هرکول و نیمی رمبو هستم". (رمبو قهرمان بسیار قدرتمند یک فیلم آمریکایی و هرکول اطوره قدرتمند افسانه‌های یونان باستان است)

یلدیز یکی از صد‌ها مردی است که قبل از سپیده دم وارد بازار بزرگ استانبول، قلب باستانی پایتخت تجاری ترکیه می‌شود و سنت دوران عثمانی (باربری) را همچنان ادامه می‌دهد.

باربران استانبول قبل از بیدار شدن شهر با بار‌هایی از لباس و پارچه، آرام آرام در خیابان‌های خالی حرکت می‌کنند و بخش مهمی از کار و کاسبی و تجارت در این شهر را به کول می‌کشند. برخی نیز از بدشانسی خود می‌نالند.

عثمان یکی از باربران که در ۳۵ سال گذشته مشغول این کار کمرشکن بوده، در این باره گفت: "این یکی از بدترین کار‌ها است، اما کار دیگری نمی‌توانم انجام دهم".

"نجدت ساکااوغلو" مورخ شهری د استانبول، اوج باربری و حمالی شهر استانبول را مرتبط به دوران حکومت "سلطان محمود دوم" در اوایل ۱۸۰۰ میلادی می‌داند. در آن زمان این بخش‌های استانبول با نام "قسطنطنیه" شناخته می‌شد.

اکثر باربر‌ها (که به ترکی "حمال" نامیده می‌شود) در آن زمان ارمنی بودند. این موضوع نیز بازتاب تاریخ چند فرهنگی این کلان شهر است.

امروزه این کسب و کار عمدتا توسط کرد‌های استان‌های "ملطیه" و "آدیامان" در جنوب شرقی ترکیه انتخاب می‌شود. استان‌های که تنوع قومیتی زیادی دارند و نسل‌های مختلف خانواده‌های آن‌ها با بازرگانان استانبول ارتباط دارند.

"ساکااوغلو" مورخ شهری می‌گوید: "این باربر‌ها قبل از اینکه تلفن‌های همراه به وجود آید موفق شدند اعتماد صاحبان مشاغل را جلب کنند.

وی افزود: "به دلیل ساختار، مدل تجارت، شرایط توپوگرافی، پست و بلندی‌ها و ساختمان‌های شهر نمی‌توان بدون باربر تجارت کرد".

"مهمت توکتاش" ۴۹ ساله نزدیک به ۳۰ سال است که بار‌ها را از پله‌های یک ساختمان ۷ طبقه بالا می‌برد/ عکس" خبرگزاری فرانسه

قلمرو مشخص باربران

باربر‌ها معمولا در گروه‌های مختلف و تحت مدیریت یک سرگروه (کاپیتان) کار می‌کند. این کاپیتان مسئول هماهنگی با کارفرمایان و توزیع دستمزد در پایان شیفت‌ها است.

"یلدیز" باربر می‌گوید که حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ لیر (۲۰ تا ۳۰ دلار) درآمد دارد و در روز‌هایی که اوضاع بهتر است این میزان کمی بیشتر می‌شود.

اما در این میان آئین نامه‌های سخت‌گیرانه‌ای نیز برای گروه‌های باربر وجود دارد. هر تیم، یک منطقه کوچک خاص خود را کنترل می‌کند و قادر به عبور از قلمرو دیگری نیست.

"توکتاش" احساس می‌کند یکی از آخرین بازمانده‌های یک تجارت در حال نابودی است. بسیاری، این شغل را به امید یافتن شغل‌های آسانتر رها کرده‌اند و بسیاری از صاحبان مشاغل به جا‌هایی با دسترسی‌های بهتر و آسانتر نقل مکان می‌کنند/ عکس: خبرگزاری فرانسه

افول صنعت حمالی در استانبول

"مهمت توکتاش" باربر ۴۹ ساله با اشاره به ساختمان‌های آن سوی خیابان می‌گوید: "آن‌ها اجازه نمی‌دهند از آن طرف خیابان حرکت کنم و بار ببرم. آنجا قلمروی آن‌ها است".

"توکتاش" در ۳۰ سال گذشته و ۶ روز در هفته بسته‌های سنگین را از پله‌های یک ساختمان ۷ طبقه بالا برده است، فیزیک او مانند یک کشتی‌گیر است، اما هر چه می‌گذرد درآمد او کمتر و کمتر می‌شود.

بیش از ۱۰۰ کارفرما و صاحبان کسب وکار در این ساختمان ۷ طبقه به مردانی مانند "توکتاش" متکی هستند. گاری‌های معمولی چرخ‌دار در خانه‌های قدیمی بدون آسانسور با راهرو‌های بسیار باریک کاربرد چندانی ندارند.

"توکتاش" در حالیکه زیر نور کمرنگ نئون در طبقه همکف ایستاده، احساس می‌کند یکی از آخرین بازمانده‌های این شغلِ در حالِ محو شدن است. بسیاری از صاحبان مشاغل، کسب و کار خود را به مکان‌هایی با دسترسی‌های بهتر منتقل کرده‌اند و بسیاری از همکاران او به سمت کار‌هایی با زحمت کمتر رفته‌اند.

"نجدت ساکااوغلو"مورخ می‌گوید سنت باربری استانبول در اوایل دهه ۱۸۰۰ میلادی به وج خود رسید/ عکس: خبرگزاری فرانسه

او گفت: "زمانی ۴ یا ۵ نفره در این محیط کار می‌کردیم، اما مسن‌تر‌ها رفته‌اند و من اینجا تنها مانده‌ام. در آن زمان این کار خوب بود".

او گفت: "کار‌ها کم شده و ما دیگر مانند گذشته پول درنمی‌آوریم".

درد زانو، گردن و کمر میان باربران استانبول

"توکتاش" می‌گوید که روزانه حدود ۲۰ دلار درامد دارد و اگر بخواهد درآمد خود را به حداقل حقوق رسمی ترکیه برساند، نباید مرخصی بگیرد. حداقل حقوق رسمی ترکیه ۳۵۰ دلار در ماه است.

علاوه بر این او هیچ خدمات درمانی یا تامین اجتماعی ندارد، بنابراین باید تا زمان بازنشستگی برنامه ریزی شده در ۶۰ سالگی مراقب باشد تا کمر و دیگر اعضای بدنش سالم باقی می‌ماند.

توکتاش می‌گوید: "همهباربران بزرگتر از من بزرگتر زانو یا کمر خود را عمل کرده‌اند".

در نزدیکی بازار بزرگ استانبول اکثر باربر‌ها شبیه پیرمرد‌ها به نظر می‌رسند. موهایشان نقره‌ای است و پاهایشان به نازکی عصا.

باربران عضلانی با سر‌های خمیده، زانو‌های خمیده و بار‌هایی بر پشت به آرامی در خیابان‌های خلوت در حال حرکت هستند/ عکس: خبرگزاری فرانسه

با این وجود بسیاری از باربران با بیماری مفاصل و گاهی ناراحتی فتق تا سن ۷۰ سالگی کار می‌کنند.

برای تاجران قدیمی استانبول این مردان نعمت هستند.

"کامیل بلدک" که پشت میز حجره کوچکش ایستاده، گفت: "نمی‌شود از آن‌ها جدا شد".

او افزود: "برای ما کاری که آن‌ها انجام می‌دهند بسیار دشوار است، اما برای آن‌ها آسان است".

توکتاش با وجود اینکه می‌داند کارش مفید و ضروری است، اما به ادامه این کار از سوی دیگران شک دارد.

طبقات بالای ساختمانی که او برایش بار جابه جا می‌کند اینک خالی است و بسیاری از صاحبان کسب و کار به مناطق دورتر، اما با سهل العبورتر نقل مکان کرده‌اند.

براساس پیش‌بینی‌های توکتاش ۱۰ تا ۱۵ سال دیگر این شغل وجود نخواهد داشت.

منبع: عصر ایران