چرا بحرین در حال عادی‌سازی روابط با اسراییل است؟

بحرین که اسراییل را در نبرد با برنامه‌های سیاست خارجی ایران شریکی مهم می‌داند، خواهان ایجاد روابط نزدیک‌تر با تل‌آویو است. هرچند بعید است که منامه از مسیر روابط دیپلماتیکش با اسراییل بازگردد، اما جامعه بحرین هنوز از آرمان فلسطینیان به‌شدت حمایت می‌کند.

به گزارش شفقنا، کویینسی نوشت: اعتراضات گسترده مردم بحرین علیه عادی‌سازی روابط با اسراییل در روزهای اخیر، گوشزدی است برای سایر کشورهای عربی مبنی بر اینکه فلسطین هنوز برای افکار عمومی اعراب اهمیت اساسی دارد – حقیقتی که رهبران منطقه پیش از ورود به مسیر عادی‌سازی روابط با اسراییل باید به آن توجه کنند.

امارات متحده عربی و بحرین، به عنوان دو کشور نخست عربی عضو پیمان ابراهیم، به دلیل برقراری روابط رسمی با تل‌آویو با موج چشمگیری از تهدیدات داخلی و منطقه‌ای مواجه شده‌اند. خطرات پیمان ابراهیم برای بحرین بسیار بیشتر از اماراتی است که از ثبات سیاسی و ثروت بیشتری برخوردار می‌باشد.

به گفته رایان بوهل، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در مرکز مشاوره ریسک استراتفور/راین، موقعیت بحرین در پیمان ابراهیم کاملا منحصر بفرد است «چون این پادشاهی در چشم بخش بزرگی از مردمش نامشروع است».

در مقایسه با امارات، بحرین جامعه مدنی قوی تری دارد – جامعه‌ای که از دیرباز به آرمان فلسطینی‌ها اهمیت داده است. دکتر الهام فخرو، کارشناس دانشگاه اگستر انگلیس می‌گوید که از سال ۱۹۴۷ تاکنون، مردم بحرین در تمام رویدادهای مربوط به فلسطینی‌ها مانند طرح سازمان ملل برای تقسیم فلسطین، جنگ‌های عرب-اسراییل، محاصره و بمباران بیروت توسط اسراییل و حمله به نوار غزه به خیابان‌ها آمده و از مردم فلسطین حمایت کرده‌اند.

کریستین اولریچسن، کارشناس مسائل خاورمیانه در موسسه بیکر می‌گوید: «اعتراضات و تظاهرات سیاسی در بحرین رویداد تازه‌ای نیست، اما از نگاه برخی مقامات این کشور اضافه شدن منبعی دیگر از نارضایتی به ترکیب قابل‌ احتراق کنونی خوشایند نیست، به‌ویژه اینکه این نارضایتیِ تازه ظرفیت گسترش شکاف‌های فرقه‌ای و سایر شکاف‌ها در کشور را دارد».

به گفته‌ی اولریچسن «بحرین همواره در سیاست‌های داخلی‌اش از یک گرایش پان عرب و اسلامی قدرتمند برخوردار بوده است. اعتراضات مردم بحرین در مراحل اولیه منازعه اعراب و اسراییل و اعتراضات اخیر نشان می‌دهند که این مساله قدرت بسیجش در میان طبقات مختلف شهروندان بحرینی را حفظ کرده است».

برغم خطرات داخلی، به‌نظر نمی‌رسد که منامه از مسیر عادی‌سازی روابط با اسراییل بازگردد. به عنوان تنها عضو شورای همکاری خلیج فارس که تاکنون از تلاش برای برقراری روابط دیپلماتیک با ایران خودداری کرده، بحرین به‌شدت نگران چیزی است که مقامات منامه آن را تهدیدی جدی از سوی تهران علیه امنیت خود می‌دانند.

بحرین که اسراییل را در نبرد با برنامه‌های سیاست خارجی ایران شریکی مهم می‌داند خواهان ایجاد روابط نزدیک‌تر با تل‌آویو است. این گرایش به‌ویژه پس از خروج واشنگتن از افغانستان و گسترش نگرانی‌ها از تعهدات واشنگتن نسبت به منطقه تقویت شده است.

همچین به‌رغم تداوم انتقاد مقامات آمریکایی از نقض حقوق بشر توسط منامه، عادی‌سازی روابط با اسراییل و دسترسی به سازمان‌های یهودی در آمریکای شمالی می‌تواند وجهه منامه در واشنگتن را بهبود بخشد.

با توجه به تلاش آمریکا و اسراییل برای پیوستن شمار بیشتری از کشورهای عربی به پیمان ابراهیم، باید گفت که دولت‌های عربی منطقه با یک دوراهی مواجه اند: پیروی از امارات و بحرین برای چشم‌پوشی از مسئله فلسطین در ازای عادی سازی روابط با اسراییل» یا «ادامه حمایت از راهکار صلح عربی».

آن دسته از کشورهای عربی که در سال گذشته به عادی‌سازی روابط با اسراییل پرداختند اکنون به دنبال بهره‌مندی از روابط رسمی نوین با اسراییل هستند. اگر به‌طور کلی از مردم و کشور فلسطین چشم‌پوشی کنیم، می‌توانیم بفهمیم که چرا دولت‌های عربی به دنبال ایجاد روابط با اسراییل هستند. این دولت‌ها می‌توانند در تمامی زمینه‌های – نظامی، تجاری، سرمایه‌گذاری، فناوری، انرژی، کشاورزی، گردشگری، آموزش و پرورش و غیره از روابط با اسراییل سود ببرند.

اما مشکلی که پیش روی دولت‌های جهان عرب قرار دارد این است که مردم بسیاری از این کشورها از مساله فلسطین چشم‌پوشی نخواهند کرد و اعتراضات اخیر بحرین درستی این ادعا را ثابت می‌کند. با این حال، واشنگتن تلاش خواهد کرد تا در محدود کردن پیامدهای ثبات‌زدای عادی‌سازی روابط با اسراییل به دولت بحرین و سایر دولت‌های عربی خواهان پیوستن به پیمان ابراهیم کمک کند.

این مساعدت واشنگتن به این دلیل انجام می‌شود که سایر کشورهای خاورمیانه و آفریقا با نگاه به تجربه کشورهای عضو کنونی پیمان ابراهیم برای پیوستن به این پیمان تشویق شوند. همان‌طور که اعضای دولت بایدن بارها گفته‌اند، گسترش پیمان ابراهیم یکی از اهداف این دولت برای خاورمیانه است.