چرا دیدار آتی نخست وزیر اسرائیل با پوتین در مورد ایران مهم است؟

هاآرتص نوشت: دیدار نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه باید به اسرائیل درک بهتری از مساله برنامه هسته‌ای ایران بدهد.

به گزارش انتخاب؛ در ادامه این مطلب آمده است: مسکو در پشت پرده در هفته‌های اخیر تهران را تحت فشار قرار داده است تا اطمینان حاصل کند که ایران نظارت بین المللی بر تاسیسات اتمی‌اش را که هم اکنون نیز تضعیف شده است، بیش از این محدود نکند. این یک خبر خوب برای اسرائیل در وضعیت آشفته‌ای است که حول و حوش مذاکرات برای احیای برجام شکل گرفته است.

به گفته منابع دیپلماتیک در وین، در نتیجه تلاش‌های روسیه، ایران از خاموش کردن دوربین‌های نصب شده توسط بازرسان بین المللی در تاسیسات هسته‌ای خود و اخلال در کار آژانس بین المللی انرژی اتمی خودداری کرده است. منابع اسرائیلی تأیید کرده‌اند که روسیه در واقع سعی کرده است ایران را کنترل کند و برآورد کرده‌اند که چین نیز از این موضع حمایت می‌کند.

موضع روسیه در مورد برنامه هسته‌ای ایران پیچیده است و رمزگشایی از اقدامات آن اغلب دشوار است. تصور کنونی این است که کرملین ممکن است نسبت به موضوع غنی‌سازی توسط ایران بی‌تفاوت باشد، اما بر خلاف تصور قدرت‌های غربی، برای روسیه تا به حال موضوع نظارت بر برنامه هسته‌ای این کشور دارای اهمیت بوده است.

منابع دیپلماتیک در وین در ادامه توضیح دادند که در حالی که اسرائیل و غرب از احتمال تبدیل شدن ایران به یک کشور در آستانه هسته‌ای شدن می‌ترسند و تمام تلاش خود را می‌کنند تا این کشور به این وضعیت نرسد، هدف روسیه این است که اطمینان حاصل کند که ایران بازرسی‌ها را بیشتر از این تضعیف نمی‌کند.

روسیه می‌خواهد بداند که آیا ایران تصمیم می‌گیرد برنامه ساخت سلاح هسته‌ای خود را جلو ببرد و آن را از حالت در آستانه هسته‌ای شدن به کشوری تبدیل کند که دارای سلاح هسته‌ای آزمایش شده و آماده باشد؟ و این که اگر ایران چنین قصدی دارد چه زمانی اقدام خواهد کرد.

بنت قبلاً تلفنی با پوتین در مورد تلاش ایران برای تبدیل شدن به یک کشور در آستانه هسته‌ای شدن، صحبت کرده است. اکنون این دو اولین ملاقات خصوصی و شخصی خود را خواهند داشت. اسرائیل نگران سرعت غنی‌سازی اورانیوم، درصد غنی‌سازی و دیگر اقدامات انجام شده توسط ایران است. اما همانطور که اشاره شد، این لزوماً چیزی نیست که موجب نگرانی روسیه باشد.

در این سفر کوتاه به سوچی، «ایال حولتا» رئیس شورای امنیت ملی اسرائیل، «آوی گیل» معاون نظامی نخست وزیر و «شمریت مئیر» مشاور سیاسی نخست وزیر حضور خواهند داشت. هنوز مشخص نیست که آیا این سه نفر با همتایان خود در کرملین دیدار خواهند کرد یا خیر. زئف الکین [اصالتا اوکراینی]که اکنون وزیر مسکن و ساختمان است و پیش از این به عنوان مترجم بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر سابق اسرائیل خدمت می‌کرد، در این سفر نیز مترجم نفتالی بنت خواهد بود. هیچ روزنامه نگاری در پرواز حضور نخواهد داشت.

بنت و پوتین عمدتا بر دو موضوع تمرکز خواهند کرد. اولین مورد، حضور ایران در سوریه و تلاش تهران برای ایجاد جبهه دوم علیه اسرائیل در آنجا، در کنار حزب الله لبنان است و موضوع دوم البته ایران هسته‌ای است.

روسیه، که به بشار اسد در تلاش‌های خود برای حاکمیت بر کل کشور کمک می‌کند، در دو هفته گذشته از دو رویداد ناخشنود شده است. اولین مورد که توسط رسانه‌های خبری نیز برجسته شد، ترور مدحت الصالح است. وی به اتهام نقض امنیت به مدت ۱۲ سال در اسرائیل زندانی بود. مدحت پس از آزادی به سوریه رفت و نماینده پارلمان شد و از نزدیکان اسد محسوب می‌شد. به نظر می‌رسد کشتن وی با گذشته او ارتباطی ندارد، بلکه به دلیل ایجاد زیرساخت‌های تروریستی با کمک ایران است.

رویداد دیگری که تقریباً مورد توجه قرار نگرفت، حمله به منطقه التنف در جنوب شرقی سوریه است که به نیروی هوایی اسرائیل نسبت داده شده است. این منطقه تحت کنترل آمریکا، در نزدیکی نقطه مرزی سوریه-عراق-اردن قرار دارد. هدف حمله، کارخانه سنگ فسفات بود. لازم به ذکر است که از سنگ فسفات نیز می‌توان اورانیوم استخراج کرد، اما مشخص نیست که آیا این حمله به این علت بوده است یا خیر.

بنا به گزارش اسپوتنیک، وب سایت خبری نزدیک به کرملین، «وادیم کولیت»، معاون مرکز آشتی روسیه گفته است که سامانه‌های دفاع هوایی سوریه (که توسط روسیه کنترل می‌شود) از شلیک به جنگنده‌های F-۱۶ اسرائیل خودداری کردند، زیرا رادارها یک هواپیمای غیرنظامی را در مجاورت آن‌ها نشان می‌دادند. هویت این هواپیمای غیرنظامی گزارش نشده است. کولیت گفت این احتمال وجود داشت که سیستم‌های ضدهوایی سوریه این هواپیمای غیر نظامی را نیز هدف قرار دهند.

حادثه مشابهی در حدود سه سال پیش رخ داد و یک هواپیمای شناسایی روسیه در جریان حمله اسرائیل به طور تصادفی توسط موشک سوری سرنگون شد. پس از آن حادثه، در سپتامبر ۲۰۱۸، میکام نورکین، فرمانده نیروی هوایی اسرائیل فورا به مسکو رفت تا روس‌ها را آرام کند و روابط را بهبود ببخشد.

به دنبال این حادثه، پروتکل‌های هماهنگی جدیدی وضع شد که آزادی عمل اسرائیل در سوریه را محدود می‌کرد.

و، اما موضوع هسته ای: ماه گذشته رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی و ماسیمو آپارو، رئیس بخش حفاظت و راستی آزمایی آژانس، با محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در تهران دیدار کردند.

در این نشست، سه نفر توافق کردند که ایران به بازرسان اجازه دهد تا دوربین‌ها را حفظ کرده و به جمع آوری اطلاعات ادامه دهند. با این حال، در هفته‌های پس از این نشست، مشخص شد که ایران به این وعده به صورت کامل پایبند نیست. در حالی که ایران نگران صدور قطعنامه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی است، اما به تلاش و خرید زمان برای پیشبرد برنامه هسته‌ای خود ادامه می‌دهد.

هرچند گروسی در گزارش‌های دوره‌ای خود لحنش را تندتر کرده، ولی اختیارات وی محدود است و هرگونه تصمیم شورای امنیت سازمان ملل متحد به هر حال نیاز به اجماع با روسیه و چین دارد؛ بنابراین کلید حل این مساله برای اسرائیل در واشنگتن بوده و همچنان است.

اسرائیل معتقد است که ایران قصد بازگشت به برجام را ندارد و در بهترین حالت، تهران با یک توافق نرمتر و ملایم‌تر موافقت می‌کند که هرگونه پیشرفتی که تاکنون در زمینه غنی‌سازی اورانیوم، ارتقاء سانتریفیوژها، متالورژی و توسعه موشک به دست آورده است، به عقب بازگردانده نشود.

در چنین وضعیتی، درست است که ایران هنوز فاصله زیادی با ساخت بمب دارد، اما همچنان در حال کسب دانش، تجربه و توانایی‌های مرتبط است. اگر ملاقات بنت و پوتین نشان دهد که فشار روسیه بر ایران تاثیر کمی دارد یا تنها به یک موضوع محدود می‌شود، اسرائیل سه گزینه پیش رو خواهد داشت:

اولین و مورد پسندترین گزینه این است که آمریکا پایان مذاکرات با ایران برای احیای برجام را اعلام کند. در این سناریو، ایالات متحده به همراه انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا، تحریم‌های سختی را وضع خواهند کرد که قبلاً تصویب شده اند، اما در حال حاضر اجرا نمی‌شوند. این امر در درجه اول شامل اعمال تحریم‌هایی علیه شرکت‌ها و نهادهای آشکار و پنهان سپاه پاسداران است که با سایر کشورها تجارت می‌کنند. چنین تحریم‌هایی ممکن است باعث فروپاشی اقتصاد ایران شود و دولت ایران را مجبور به بازگشت به توافق هسته‌ای کند.

دومین گزینه، که کمترین احتمال را دارد این است که اسرائیل به تنهایی به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کند؛ و در نهایت سومین گزینه این است که اسرائیل بپذیرد ایران در حال تبدیل به یک کشور در آستانه هسته‌ای شدن است.