عواقب خونین تصمیم جنجالی بایدن

کشتار در افغانستان قبل از خروج کامل نظامیان خارجی از این کشور آغاز شد. اصرار رئیس‌جمهوری آمریکا بر خروج عجولانه از افغانستان که در هفته‌های گذشته منجر به سقوط دولت کابل و سلطه مجدد طالبان بر این کشور شد، آزادی عمل گروه‌های تروریستی در افغانستان را افزایش داد و سرانجام عصر پنجشنبه، خونین‌ترین روز کابل را رقم زد.

در انفجار دو بمب در نزدیکی فرودگاه کابل که به دلیل فرار افغان‌ها و شهروندان خارجی، شلوغ‌تر از هر زمان دیگری است، تا عصر روز گذشته حداقل ۱۱۰ نفر شامل دست‌کم ۹۷ شهروند افغان و ۱۳ نظامی آمریکایی کشته شدند تا مرگ‌بارترین روز نظامیان آمریکایی از سال ۲۰۱۱ تاکنون رقم بخورد.

گروه تروریستی داعش شاخه خراسان، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و به فرد مهاجم انتحاری که موفق شد به تمام استحکامات امنیتی که از سوی نیرو‌های آمریکایی و طالبان ایجاد شده بود نفوذ کند، «افتخار کرد».

گروه تروریستی داعش در بیانیه‌ای گفت: «مهاجم ما موفق شد به جمع بزرگی از مترجمان و همکاران ارتش آمریکا برسد و سپس کمربند انفجاری خود را منفجر کرد. این حداقل تاوان همکاری با آمریکایی‌هاست».

ادعا می‌شود مهاجم توانسته است در فاصله پنج‌متری نیرو‌های آمریکایی به نزدیکی دروازه شرقی فرودگاه کابل برسد. به گزارش پنتاگون، انفجار دیگری در هتلی در نزدیکی آن رخ داده است. پس از این حمله، جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا که به دلیل نحوه خروج از افغانستان و سقوط دولت این کشور مقصر شناخته شده بود، به‌شدت تحت فشار مخالفان جمهوری‌خواه خود قرار گرفت. بایدن که دو هفته قبل هشدار داده بود در صورتی که حمله‌ای علیه آمریکایی‌ها یا منافع آن‌ها در افغانستان انجام شود، واکنش سخت و پشیمان‌کننده‌ای نشان خواهد داد، در کنفرانس خبری خود در کاخ سفید گفت: «کسانی که این حمله را انجام دادند و همچنین هر‌کسی که می‌خواهد به آمریکا آسیب برساند، این را بدانید که ما نمی‌بخشیم. فراموش نخواهیم کرد. ما شما را شکار می‌کنیم و شما را مجبور خواهیم کرد تاوان این اقدام خود را پرداخت کنید. من از منافع خود و مردم‌مان به هر قیمتی که بخواهم دفاع خواهم کرد».

رئیس‌جمهور آمریکا گفت به مقامات نظامی دستور داده است برنامه‌هایی برای حمله به تأسیسات و پایگاه‌های داعش تهیه کنند. بایدن گفت: «ما در زمان، مکان و در لحظه‌ای که صلاح بدانیم، با قدرت و دقت پاسخ خواهیم داد. تروریست‌های داعش پیروز نخواهند شد. آمریکا مرعوب نخواهد شد».

با وجود این انفجار و افزایش نگرانی نسبت به وضعیت بحرانی و شکننده افغانستان پس از خروج نظامیان خارجی از این کشور تا ۳۱ آگوست (۸ شهریور)، بایدن باز هم تأکید کرد انفجار‌های فرودگاه کابل تغییری در برنامه‌های واشنگتن ایجاد نخواهد کرد و خروج نیرو‌های این کشور از افغانستان مطابق برنامه قبلی پیش می‌رود. بایدن همچنین گمانه‌ها درباره نقش‌داشتن طالبان در این حمله را رد کرد و گفت: «هیچ نشانه‌ای از همدستی میان طالبان و گروه داعش در دست نیست». طالبان هم با محکوم‌کردن این حملات، مدعی است اجازه نمی‌دهد داعش و دیگر گروه‌های تروریستی افغانستان را ناامن کنند.

فشار جمهوری‌خواهان بر کاخ سفید

انفجار روز پنجشنبه در حالی رخ داد که مقام‌های آمریکایی هشدار داده بودند آمریکایی‌ها به فرودگاه کابل نزدیک نشوند و شواهدی مبنی بر انجام یک حمله تروریستی به دست آمده است. پس از این حمله نیز مقام‌های نظامی ایالات متحده خود را آماده حملات شدیدتر کرده‌اند. ژنرال مک‌کنزی، فرمانده سنتکام، گفته خطر حملات موشکی یا حمله خودرو‌های بمب‌گذاری‌شده به فرودگاه کم نیست.

پس از انفجار کابل، انتقاد‌ها به‌ویژه از سوی جمهوری‌خواهان نسبت به راهبرد کاخ سفید در قبال افغانستان بالا گرفته است و حتی برخی از سناتور‌ها خواهان کناره‌گیری جو بایدن و دیگر مقام‌های ارشد کشور از سمت‌های دولتی خود شده‌اند. سناتور «مارشا بلکبرن» در حساب توییتری خود با اشاره به این موضوع اعلام کرد اگر جو بایدن، کامالا هریس معاون رئیس‌جمهور، آنتونی بلینکن وزیر خارجه و ژنرال مایک میلی فرمانده ستاد مشترک ارتش و لوید آستین وزیر دفاع، از سمت‌های خود استعفا ندهند، با خطر استیضاح و برکناری روبه‌رو خواهند بود.

«مایک گارسیا»، نماینده جمهوری‌خواه کنگره آمریکا نیز اعلام کرد: «دستان بایدن به خون آمریکایی‌ها آلوده شده است. این مایه شرمساری است. آنچه رئیس‌جمهور آمریکا انجام داده، ملت ما را شرمنده کرده و جان آمریکایی‌ها بیش از هر زمان دیگری تهدید می‌شود و مایه شرمساری افرادی است که در کاخ سفید حضور دارند. این فاجعه، بار دیگر پیامد‌های خروج ناموفق جو بایدن را از افغانستان یادآوری می‌کند و ما باید تلاش‌هایمان را برای تخلیه همه آمریکایی‌ها و متحدان افغان بیشتر کنیم».

در چنین شرایطی، «بن والاس»، وزیر دفاع بریتانیا، از تعطیل‌شدن دفاتر ثبت‌نام از متقاضیان و پایان عملیات تخلیه خبر داد. والاس از اینکه بسیاری از افراد امکان خروج نیافته‌اند، ابراز تأسف کرد و گفت: «هر‌چه به زمان نهایی خروج نزدیک‌تر شویم، احتمال خطر و تهدید‌ها بیشتر خواهد بود».

نیرو‌های بریتانیایی قرار است پس از جابه‌جا‌کردن هزار نفر دیگر در پرواز‌های تخلیه، کابل را ترک کنند. بریتانیا اعلام کرده طی ۱۲ روز حدود ۱۳ هزار نفر را از افغانستان خارج کرده که هشت هزار نفرشان شهروندان افغان بوده‌اند و بقیه افراد دارای گذرنامه بریتانیایی یا اتباع و کارکنان سفارتخانه‌های کشور‌های دیگر بوده‌اند. تاکنون نزدیک به صد هزار نفر از شهروندان افغانستان از طریق فرودگاه کابل این کشور تحت سلطه طالبان را ترک کرده‌اند. این فرودگاه در ساعات پس از حمله پنجشنبه بسته شد، اما از صبح روز گذشته مجددا فعالیت خود را از سر گرفت و افغان‌هایی که خواستار ترک این کشور بودند، به فرودگاه هجوم آوردند. در این میان، رئیس‌جمهوری ترکیه اعلام کرده طالبان از آنکارا خواسته اداره فرودگاه کابل را به دست گیرد.

رجب طیب اردوغان در آستانه سفر به بوسنی در کنفرانسی مطبوعاتی گفت: «دیپلمات‌های ترکیه با نمایندگان طالبان چند ساعت گفتگو کرده‌اند. آنکارا برای گفتگو به اجازه هیچ‌کس نیاز ندارد».

اردوغان هم‌زمان تأکید کرد که نظامیان ترکیه از افغانستان خارج می‌شوند و این خروج سریع‌تر از زمان‌بندی قبلی خواهد بود. ابراهیم کالین، سخنگوی دفتر اردوغان، پیش‌تر گفته بود کارشناسان ترکیه برای حمایت‌های فنی اداره فرودگاه حامد کرزی در کابل می‌مانند. با وجود تداوم روند تخلیه افغانستان از اتباع خارجی، آژانس پناهندگان سازمان ملل می‌گوید با وجود شرایط بسیار بحرانی، وظایف صد‌ها همکار این نهاد در افغانستان ادامه می‌یابد.

سخنگوی این آژانس تأکید کرده «علاوه بر هزاران نفری که از این کشور خارج شده‌اند و به کشور‌های دیگر رفته‌اند، حداقل سه‌میلیون‌و ۵۰۰ هزار نفر دیگر هستند که آواره و بی‌خانمان شده‌اند. آیا این یک فاجعه انسانی نیست؟ یک آتش‌نشان هرگز از محل آتش‌سوزی فرار نمی‌کند»

. او ابراز امیدواری کرده که طالبان با آن‌ها برای ادامه کار در افغانستان کنار بیاید. در پایان دهه ۱۹۹۰ و اولین دوران سیطره طالبان بر افغانستان نیز کمیساریای پناهندگان سازمان ملل توانست تحت نظارت آن‌ها انجام وظیفه کند.