زباله‌گردی برای بقا در روز‌های سخت کرونایی

کرونا اگرچه در ابتدا با نشانه گرفتن افراد دارای بیماری خاص و سالمندان؛ نگرانی‌ها را از روی کودکان برداشته بود، اما هم اکنون در جهش جدید یا همان ویروس موسوم به انگلیسی با سرعت شیوع بالا تفاوت زیادی برای گروه‌های سنی قائل نیست. این درحالی است که بیشتر نگاه‌ها از روی کودکان بویژه آن‌هایی که در مخاطره جدی تری قراردارند برداشته شده است و البته کودکانی که در شرایط اقتصادی ضعیف‌تری قرار دارند؛ با تعطیلی خرده کارگاه‌ها و مشاغل فصلی و کارگری زودتر از انتظارشان؛ کمک حال خانواده‌هایشان شده‌اند.

روزنامه ایران در ادامه نوشت: کارشناسان اجتماعی هشدار می‌دهند که تعداد کودکان کار و خیابان و زباله‌گرد در دوران کرونا بیشتر شده است و این درحالی است که هیچ برنامه حمایتی جدی برای زیر پوشش قراردادن آن‌ها وجود ندارد. کودکانی که با وجود همه توصیه‌ها و تذکر‌ها همچنان بدون ماسک در لابه‌لای خودرو‌ها و مخازن زباله‌ها مشغول کارند و دراین دوره بیشترین آسیب‌ها را متحمل شده‌اند.

مراجعه خانواده‌ها به مراکز حمایتی به‌خاطر گرسنگی

فرشید یزدانی، فعال حوزه کودک با بیان اینکه ما حتی در نگاه اقتصادی هم با مفاهیم اجتماعی مثل اشتغال، فقر و سطح درآمدی خانوار‌ها سروکار داریم، می‌گوید: «همه این اصطلاحات، وجوه اجتماعی دارد، اما نکته مهم این است که نگاه اجتماعی به آن‌ها فراموش شده است. ما پیش از کرونا در جنوب تهران در خانه‌های کودک کمتر خانواده‌ای را می‌دیدیم که واقعاً از سر گرسنگی آمده باشد، اما در این یک سال خانواده‌هایی در منطقه دروازه غار، پایین ناصر خسرو و حوالی منطقه مراجعه می‌کنند که سه روز است غذای گرم که نه! اصلاً غذا نخورده‌اند و مجبور بودند به بچه هایشان نان خشک بدهند یا غذا‌هایی که نمی‌شود گفت غذا!»

یزدانی با اشاره به افزایش تعداد کودکان زباله‌گرد هم می‌گوید: «براساس بخشنامه شهردار قرار بود عملاً پیمانکاران از کودکان استفاده نکنند، اما شواهد میدانی ما نشان می‌دهد که این اتفاق نیفتاده است. پیش از کرونا ما طی پژوهشی میدانی به آمار حدود ١٥ هزار زباله‌گرد در تهران رسیدیم که ٤ هزار و ٧٠٠ نفر از آن‌ها کودک بودند؛ و این آمار مربوط به اواخر سال ٩٧ و اوایل سال ٩٨ بود! اما الان تحقیق تازه‌ای انجام نشده که بتوانم به آن استناد کنم، اما به خاطر افزایش فقر، آمار قطعاً افزایش یافته است، چون افراد برای بقا زباله‌گردی می‌کنند، قطعاً زباله‌گردی درآمد بالایی را به جیب پیمانکاران و اربابان گود‌ها می‌ریزد، اما ارزش‌افزوده زباله‌های سطح شهر زباله‌گردان چرخی، پیاده و ماشینی کمتر از ١٥ درصد است، مافیا همان پیمانکاران هستند و کودکان هم قربانیان این وضعیت!»

تعداد کودکان کار و خیابان بعد از کرونا مشهود‌تر شده است

رئیس انجمن مددکاری ایران با بیان اینکه هر بحرانی با توجه گستردگی و زمان تأثیرات متفاوتی بر گروه‌های مختلف جامعه می‌گذارد، می‌گوید: «با توجه به‌طولانی شدن بحران کرونا و همین‌طور وضعیت اقتصادی که از قبل مناسب هم نبود اکنون نگرانی‌های زیادی متوجه افراد دارای شرایط خاص؛ گروه‌های نیازمند و در معرض خطر ازجمله کودکان است. بخشی از این کودکان که زباله‌گرد و کودکان کار وخیابان هستند هم تحت تأثیر این شرایط قرارگرفته‌اند. اگرچه وضعیت این کودکان پیش از کرونا هم خوب نبود.»

حسن موسوی چلک ادامه می‌دهد: اکنون فقرعمیق‌ترشده است و بالطبع درچنین شرایطی گروه‌های زیادی به جرگه فقرا می‌پیوندند. درحالی‌که خیریه‌ها و بنگاه‌های حمایتی هم تحت تأثیر شرایط اقتصادی دچار مشکلات زیادی شده‌اند. شما سیل دو سال پیش را به‌خاطر بیاورید، مردم در صف کمک به‌هم‌میهنان‌شان بودند و مشارکت بیشتری داشتند. اما کرونا این بخش از مشارکت را هم تحت‌الشعاع قرارداد و مسئولان هم برنامه مشخص حمایتی برای گروه‌های هدف و بویژه کودکان ندارند.

با کار کودک مخالفیم

حبیب‌الله مسعودی فرید؛ معاون اجتماعی سازمان بهزیستی با بیان اینکه ما همچنان با کار کودکان مخالفیم می‌گوید: از همان ابتدای کرونا با همکاری اورژانس اجتماعی و مراکز حمایتی بحث آموزش کودکان کار و خیابان و همین‌طور توزیع وسایل ضدعفونی را در دستور کار قرار دادیم که بیشترین آمار در تهران بود. متأسفانه بسیاری از این کودکان باور داشتند که کرونا نمی‌گیرند.