پکن در اندیشه رویارویی با آمریکا

با پایان دوره چهار ساله ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، پکن امیدوار بود تا تنش‌های تجاری و سیاسی با ایالات متحده با ورود جو بایدن دموکرات به کاخ سفید رو به کاهش بگذارد، اما بایدن در همان ابتدای ریاست‌جمهوری خود اعلام کرد که چین بزرگ‌ترین تهدید علیه امنیت ملی ایالات متحده محسوب می‌شود و درصورتی‌که پکن سیاست‌های تجاری، بلندپروازی‌های نظامی و نقض حقوق بشر را کنار نگذارد، نباید به بهبود رابطه واشنگتن و پکن امیدوار باشد.

به گزارش شرق؛ عدم گشایش در رابطه چین و ایالات متحده از زمان روی‌کارآمدن بایدن در ۲۰ ژانویه این احتمال را تقویت کرده که ممکن است در آینده نه‌تن‌ها از سردی رابطه این دو ابرقدرت اقتصادی کاسته نشود بلکه دو طرف به سمت درگیری نظامی سوق پیدا کنند. در چنین شرایطی ژنرال رشد نظامی چین با هدف کسب آمادگی نظامی برای رویارویی احتمالی با ایالات متحده خواستار افزایش بودجه نظامی پکن شده است.

ژنرال «شو کیلیانگ»، فرمانده ارتش چین که پس از «شی جینپینگ» رئیس‌جمهور این کشور، دومین مقام در فرماندهی نیرو‌های مسلح این کشور به شمار می‌آید، خواستار افزایش بودجه نظامی کشورش و آماده‌کردن ارتش تحت امر خود برای «تله توسیدید» که منجر به تحمیل یک جنگ از سوی آمریکا می‌شود، شد.

تله «توسیدید» حالتی است که طی آن هنگام خیزش یک قدرت جدید برای نشستن بر جای یک قدرت بزرگ دیگر، جنگ اجتناب‌ناپذیر می‌شود. به گفته فرمانده ارتش چین، «در مواجهه با تله توسیدید و مشکلات مرزی، ارتش باید روند افزایش ظرفیتش را تسریع کند. ما باید در زمینه شیوه‌ها و قابلیت جنگ تحولاتی را رقم بزنیم و بنیانی درست برای مدرنیزه‌سازی ارتش ایجاد کنیم».

«شو» یکی از ۲۵ عضو حلقه داخلی حزب کمونیست چین بوده و خواستار افزایش بودجه آنچه اکنون بزرگ‌ترین ارتش جهان است، شد. او معتقد است که به زودی چین جای آمریکا را به عنوان یک قدرت اقتصادی خواهد گرفت درحالی‌که تولید ناخالص داخلی‌اش بیش از ۷۰ درصد تولید ناخالص داخلی رقیبش است. «شو» این اظهارات را در جلسه بحثی در گردهمایی سالانه کنگره ملی خلق چین مطرح کرد. این در حالی است که مقام‌های عالی‌رتبه در چین به‌ندرت به شکل علنی درباره تله «توسیدید» صحبت کرده‌اند.

شی جینپینگ، رئیس‌جمهور چین در سال ۲۰۱۵ و در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما در جریان سفری به سیاتل در ایالات متحده گفته بود که «چیزی تحت عنوان تله توسیدید وجود ندارد، اما اگر کشور‌های بزرگ بار‌ها در محاسبات راهبردی دچار خطا شوند ممکن است که چنین تله‌ای را برای خودشان ایجاد کنند». این عبارت برگرفته از یک نقل قول از «توسیدید» تاریخدان و ژنرال یونان باستان است که گفته بود بروز جنگ میان آتن و اسپارتا اجتناب‌ناپذیر است. این عبارت بیشتر برای اشاره به اینکه چین به‌صورت بالقوه جای آمریکا را به عنوان ابرقدرت اصلی جهان بگیرد، مورد استفاده قرار گرفته است.

برخی معتقدند که پروپاگاندای حکومتی چین برای مخالفت بیشتر با آمریکا و تبلیغ خودش نزد هم‌پیمانانش روی این عبارت مانور می‌دهد. در روز‌های گذشته «وانگ یی»، وزیر امور خارجه چین نیز به رئیس‌جمهور آمریکا هشدار داد تا از خطوط قرمز چین مانند مناقشه تایوان، وضعیت هنگ‌کنگ و سین کیانگ عبور نکند. «لوید آستین»، وزیر دفاع آمریکا نیز به‌تازگی در یادداشتی به برنامه‌ها و قابلیت‌های توسعه نظامی برای دفع تهدید چین به عنوان یک اولویت اصلی نظامی اشاره کرد.

برخی تحلیلگران امور نظامی نیز از تلاش‌های چین در توسعه قابلیت‌های موشک‌های قاره‌پیما از سیلو‌های زیرزمینی برای مقابله جهت حملات محتمل هسته‌ای آمریکا خبر دادند. «هانس کریستنسن»، تحلیلگر آمریکایی عضو فدارسیون دانشمندان آمریکا گفت که چین در حال توسعه قابلیت پرتاب موشک‌های بالستیک پیشرفته قاره‌پیما (ICBM) از سیلو‌های زیرزمینی است تا به سرعت برابر حمله هسته‌ای محتمل واکنش نشان دهد.

«کریستنسن» این اظهارات را پس از تجزیه و تحلیل عکس‌های ماهواره‌ای که اخیرا به دست آورده، بیان کرد. به گفته او، این تصاویر نشان می‌دهد که چین به دنبال مقابله با تهدید فزاینده از سوی آمریکاست.

بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، چین دست‌کم ساخت ۱۶ سیلوی زیرزمینی را در یک منطقه بزرگ آموزش موشکی نزدیک «جیلانتای» در شمال این کشور آغاز کرده است. به نظر می‌رسد تقریبا تمام سیلو‌های ردیابی‌شده برای استقرار موشک قاره‌پیمای دانگ فنگ-۴۱ ارتش چین طراحی شده که قادر به هدف قراردادن آلاسکا و بسیاری از قاره آمریکا هستند.

واکنش ژاپن
درخواست فرمانده ارتش چین برای افزایش بودجه نظامی این کشور در حالی مطرح می‌شود که پکن اخیرا اعلام کرد بود بودجه نظامی خود در سال ۲۰۲۱ را در مقایسه با بودجه سال ۲۰۲۰ به میزان ۶.۸ درصد افزایش می‌دهد و به ۲۰۹ میلیارد دلار می‌رساند.

این افزایش بودجه در حالی اعمال می‌شود که تقریبا تمام کشور‌های جهان بر اثر همه‌گیری ویروس کرونا با رشد اقتصادی منفی روبه‌رو شدند، اما چین که خاستگاه این ویروس بود به طرز عجیبی و با وجود کاهش رشد اقتصادی، همچنان روند رشد مثبت را حفظ کرد.

به نوشته گلوبال‌تایمز، چین برای «توسعه نظامی» خود لازم است بودجه بیشتری اختصاص دهد، اما با توجه به همه‌گیری کرونا، این روند افزایش بودجه کندتر خواهد شد.

بودجه دفاعی چین که در سال ۲۰۱۹ هم به نسبت یک سال قبل از آن ۷.۵ درصد رشد کرده بود از سال ۲۰۱۶ رشدی «تک‌رقمی» دارد.

بیانیه ارتش چین نشان می‌دهد که بودجه نظامی این کشور نزدیک به دو درصد از کل رشد تولید ناخالص داخلی تنظیم شده است، اما این رقم در طول یک دهه گذشته معادل ۱.۳ درصد از رشد تولید ناخالص داخلی بوده است.

گلوبال‌تایمز همچنین به «تهدید برخی کشور‌های غربی، به‌خصوص آمریکا» اشاره کرده و افزوده است تهدید‌ها در دریای جنوبی، دریای شرقی و تنگه تایوان رو به افزایش است.

«لی جیه»، کارشناس مسائل نظامی در پکن، می‌گوید که چین با نظرداشت تهدید‌های فزاینده از سوی آمریکا، لازم است که قدرت نظامی خود را افزایش دهد و در راستای مدرن‌سازی ارتش حرکت کند.

ژاپن اولین کشوری است که به بلندپروازی‌های نظامی چین واکنش نشان داده و اعلام کرده است: «بودجه دفاعی چین در حالی بیشتر شده است که حکومت آن کشور به افزایش فعالیت‌های دریایی خود همچنان ادامه می‌دهد و کشتی‌های دولت چین مکرر وارد آب‌های سرزمینی ژاپن در اطراف جزایر سنکاکو در دریای چین شرقی شده‌اند».

ژاپن این جزایر را در کنترل خود دارد، اما چین و تایوان نیز مدعی مالکیت آن‌ها هستند. دولت ژاپن این موضع را حفظ کرده است که از لحاظ تاریخی و قوانین بین‌المللی، جزایر سنکاکو بخشی جدایی‌ناپذیر از سرزمین ژاپن هستند.