فرارو- ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻓﻼﺗی ﻣﺮﺗﻔﻊ است ﮐﻪ ﺩﺭ ﻋﺮﺽ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﯽ ۲۵ تا ۴۰ درجه ﺩﺭ ﻧﻴﻢﮐﺮﻩ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪای ﮔﺮم ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ. مناطق کویری و نیمه کویری بیش از نیمی از مساحت کشور را اشغال نموده است. حدود یک سوم ایران نیز کوهستانی است و بخش کوچکی از ایران (جلگه جنوب دریای خزر و جلگه خوزستان) از جلگه‌های حاصلخیز تشکیل شده است. ایران دارای تنوع اقلیمی بالایی است. از شمال تا جنوب کشور به‌تدریج با مناطق آب و هوایی متفاوتی مواجه می‌شویم. تقسیمات اقلیمی ایران به چهاردسته: اقلیم معتدل و مرطوب (سواحل جنوبی دریای خزر)، اقلیم سرد (کوهستان‌های غربی)، اقلیم گرم و خشک (فلات مرکزی) و اقلیم گرم و مرطوب (سواحل جنوبی) دسته‌بندی می‌شود.
به گزارش فرارو، این تفاوت در اقلیم موجب گوناگونی در پوشش گیاهی نیز شده است. ایرانیان به‌راحتی می‌توانند از این نعمت آب و هوایی در پرورش بسیاری از گیاهان و میوه‌ها استفاده کنند. تاکنون بسیاری از درختان میوه‌دار استوایی در بخش‌هایی از کشور به‌ویژه استان سیستان و بلوچستان کشت و پرورش داده شده است؛ اما به نظر می‌رسد علاوه‌بر قسمت‌های جنوبی استان سیستان و بلوچستان دیگر مناطق گرمسیر ایران نیز قابلیت پرورش میوه‌های استوایی را خواهند داشت. موز، انبه، تمرهندی، گواوا، پاپایا، آناناس، نارگیل، فیجوآ، مونسترا، چیکو، آووکادو، پشن‌فروت، استارفروت، و آنونا از درختان میوه‌دار استوایی هستند که با آب و هوای برخی از مناطق گرمسیر ایران سازگار می‌باشند.
در این مطلب به ده نمونه از درختان یا گیاهان استوایی میوه‌داری خواهیم پرداخت که در مناطق معتدل و مرطوب شمال کشور، اقلیم گرم و خشک فلات مرکزی و اقلیم گرم و مرطوب نواحی جنوبی قابلیت کشت و پرورش را دارند. تجربه ثابت کرده است که پرورش برخی از درختان میوه‌دار استوایی در این مناطق موفقیت‌آمیز بوده است.
میوه‌های استوایی سازگار با اقلیم برخی از مناطق ایران
۱. پاپایا (خربزه درختی):
پاپایا با نام علمی Carica papaya از خانواده Caricaceae یکی از میوه‌های استوایی و بومی مناطق حاره‌ای قاره آمریکا است که اکنون در بسیاری از مناطق حاره‌ای ازجمله هند، آفریقای جنوبی، سریلانکا و فیلیپین کشت می‌شوند. کاشت میوه پاپایا در ایران برای نخستین‌بار در یزد و سیستان و بلوچستان انجام گرفته است. با این حال پاپایا در اکثر استان‌های جنوبی کشور مثل جنوب خوزستان، جنوب فارس، بوشهر، هرمزگان، جنوب کرمان، جنوب استان سیستان و بلوچستان، در مرکز کشور و شهر‌های گرم و خشک یزد، خراسان جنوبی (طبس)، سمنان و اصفهان به‌خوبی در فضای باز رشد می‌کند. درخت پاپایا را می‌توان در فضای آزاد شهر‌های حاشیه دریای خزر پرورش داد.
در مناطق سردسیر و کوهستانی ارقام پاکوتاه این درخت زیبا در محیط گلخانه به‌خوبی رشد کرده و میوه می‌دهد. پاپایا درختی معمولاً تک‌ساقه است که میوه‌ها بر روی بدنه اصلی گیاه رشد می‌کنند. برگ‌های گیاه بزرگ و پهن و با ساقه‌های نی مانند و توخالی به ساقه اصلی متصل هستند. علاوه‌بر ظاهر زیبای درخت میزان باردهی محصول آن بسیار زیاد است. ابعاد هر میوه پاپایا بین ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر است. پوست این میوه ابتدا به رنگ سبز و در هنگام رسیدن کمی نارنجی یا زرد می‌شود. میوه پاپایا خوش‌طعم، شیرین و آبدار است. در وسط میوه یک فضای تو خالی وجود دارد که مخزن بذر پاپایا است. دانه‌های سیاه رنگ کوچک رایج‌ترین روش برای تکثیر و ازدیاد این درخت شگفت‌انگیز است.
برای نگهداری از پاپایا به نور مستقیم آفتاب در طول روز، گرمای زیاد، خاک حاصلخیز و مملو از مواد مغذی و آب فراوان احتیاج دارید. طی تحقیقات صورت گرفته میوه پاپایا سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی نظیر لیکوپن و کاروتنوئید، فیبر، ویتامین A، C و مواد معدنی است که در سلامت بدن نقش به‌سزایی دارد. این میوه دارای خواص فراوانی است که برای سلامت قلب، تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت دستگاه گوارش، تقویت بینایی، پیشگیری از سرطان، کاهش قند خون، موثر در لاغری و برای پوست و مو مفید است. اگر در شرایط اقلیمی مناسب برای کاشت پاپایا قرار دارید، می‌توانید بذر آن را از فروشگاه‌های مجاز فروش بذر درختان تهیه کنید. بهترین زمان کاشت بذر پاپایا اواسط فصل بهار است. بذر ارقام مختلف درخت پاپایا اعم از پاکوتاه و بلند قابل تهیه است.
۲. گواوا (زیتون محلی):
گواوا با نام علمی Psidium guajava از خانواده میرتاسه یکی از درختچه‌های همیشه سبز مناطق گرمسیری است. این درختچه میوه‌دار بومی آمریکای جنوبی و مرکزی، پرو، برزیل و مکزیک همچنین آسیای جنوبی، مانند هند و پاکستان است. امروز سطح وسیعی از زمین‌های کشاورزی مناطقی از شهرستان‌های نیکشهر، چابهار، سرباز و کنارک در استان سیستان و بلوچستان و بخش‌هایی از استان هرمزگان پوشیده از درختان گواوا است. گواوا درختچه‌ای با تاجی گسترده و و پر شاخ و برگ است.
گل‌ها معمولاً به صورت منفرد یا خوشه‌ای متشکل از ۲ تا ۳ گل در محور‌های برگ روی شاخه‌های یک ساله ظاهر می‌شوند. به گزارش فرارو، برگ‌های این درختچه ساده، کشیده یا تخم مرغی است. میوه گواوا شیرین تا کمی ترش و ملس و پُر بذر است؛ به همین خاطر تکثیر آن از طریق بذر به‌راحتی انجام می‌شود. میوه‌های آن از نظر اندازه متغیر بین ۵/۲ تا ۵/۳ سانتی‌متراست که به اشکال کروی، تخم مرغی و گلابی شکل دیده می‌شوند. رنگ پوست میوه هنگام رسیدن به رنگ سبز، زرد یا قرمز است؛ ولی گوشت داخلی میوه صورتی، عنابی روشن، سفید یا زرد است.
از زمان گلدهی تا رسیدن میوه حدودا ۴ تا ۶ ماه زمان لازم است. میوه گواوا منبع ویتامین‌های A، گروه ویتامین B، C و پتاسیم است. این میوه مفید و موثر برای سلامتی پوست و جلوگیری از پیری زودرس، تقویت کننده سیستم ایمنی بدن، ضد سرطان، مفید برای قلب، برای درمان یبوست، درمان فشار خون بالا، موثر در بهبودی تیروئید و سرماخوردگی و ضد سرفه است. مناطقی مانند جنوب استان سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان، جنوب فارس، جنوب خوزستان، هرمزگان، بوشهر و اکثر شهر‌های ساحلی شمال کشور می‌توانند به‌راحتی از درختچه گواوا در محیط حیاط یا فضای باز نگهداری کنند. نهال یا بذر گواوا در اکثر گلخانه‌های مناطق گرم و مرطوب کشور یا فروشگاه‌های اینترنتی فروش بذر قابل تهیه است.
۳. فیجوا:
فیجوا یکی دیگر از میوه‌های خوش‌طعم استوایی در مناطق گرم و مرطوب و معتدل دنیا است. این درخت میوه‌دار از خانواده Myrtaceae و بومی مناطق مرتفع جنوب برزیل، پاراگوئه، اروگوئه، آرژانتین و کلمبیا است. امروز فیجوا به یکی از درختان پراهمیت شمال کشور به‌خصوص استان‌های گیلان و مازندران تبدیل شده است. میوه فیجوا سبز رنگ و به اندازه گردو یا یک تخم‌مرغ کوچک است. این میوه گوشتی، آبدار، شیرین، معطر و ترکیبی از طعم آناناس، سیب و نعناع دارد. میوه فیجوا دارای طبع گرم و سرشار از ید، ویتامین C، ویتامین E و ویتامین گروه B است.
این میوه در تقویت سیستم ایمنی بدن، رفع گرفتگی شریان‌های قلب و درمان گواتر ناشی از کمبود ید موثر است. میوه فیجوا قابلیت نگهداری در انبار ندارد؛ چراکه پس از برداشت و استفاده نشدن، لکه‌های سیاه رنگی بر روی میوه ایجاد می‌شود. درنتیجه بلافاصله پس از چیدن میوه باید آن را مصرف کرد. به گزارش فرارو، ارتفاع درخت فیجوا تا ۷ متر می‌رسد. به جز تولید میوه از درخت فیجوا به طور گسترده به عنوان درخت زینتی یا به عنوان پرچین استفاده می‌شود. این درخت دارای برگ‌های چرمی و کمی شبیه به برگ زیتون است.
درخت فیجوا نسبت به گواوا در برابر سرما مقاوم‌تر است. شرایط گرمسیری و نیمه‌گرمسیری برای کاشت فیجوا در محیط باز مناسب است. فیجوا دمای منفی ۵ درجه سانتیگراد را در زمستان به‌راحتی تحمل می‌کند. بهترین روش تکثیر و ازدیاد درخت فیجوا بذر آن است. تاکنون درخت فیجوا در مناطق شمال و جنوب ایران عملکرد مثبتی داشته است. بذر فیجوا را می‌توان از فروشگاه‌های مجاز اینترنتی فروش بذر خریداری کرد.
۴. استار فروت (کارامبولا):
استار فروت میوه ستاره‌ای یا اختری با نام انگلیسی Carambola میوه‌ای محبوب در سراسر جنوب شرقی آسیا، جنوب اقیانوس آرام و بخش‌هایی از شرق آسیاست. این درخت میوه‌دار بومی فیلیپین، اندونزی، مالزی، ویتنام، هند، بنگلادش و سریلانکاست. دلیل نام‌گذاری میوه کارامبولا به ستاره‌ای به این خاطر است که در صورت ایجاد برش عرضی در میوه، میوه به شکل ستاره به نظر می‌رسد. کارامبولا درختی همیشه سبز، کوچک، کند رشد با تنه‌ای کوتاه و به شکل درختچه و با برگ‌های بیضی شکل و کوچک است. این درخت دارای شاخ و برگ انبوه با تاجی گرد و کروی است. اندازه هر میوه کارامبولا ۵ تا ۱۵ سانتیمتر است.
میوه‌های کوچک‌تر و نارس طعم ترش و میوه‌های رسیده و زردرنگ بسیار شیرین هستند. گوشت میوه استارفروت ترد و آبدار است و طعم بسیار خوبی دارد. طعم استارفروت به ترکیبی از طعم سیب، گلابی، انگور و خانواده مرکبات شبیه است. این میوه سرشار از ویتامین A، C، پتاسیم و فیبر است. به گزارش فرارو، کارامبولا منبع غنی از آنتی اکسیدان‌های پلی‌فنولیک اولیه و ثانویه است که خواص ضد میکروبی بالایی دارد. استارفروت برای درمان کلسترول بالا بیماری قلبی _ عروقی و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است. این میوه هنوز در ایران به مرحله کشت انبوه نرسیده است. به نظر می‌رسد که کاشت کارامبولا در آب و هوای گرم و مرطوب مناطق حاشیه دریای عمان، خلیج فارس و در شمال کشور می‌تواند عملکرد خوبی داشته باشد. بذر این میوه کمیاب است.
۵. چیکو (ساپودیلا):
چیکویا ساپودیلا یکی از خوشمزه‌ترین میوه‌های مناطق گرمسیری و استوایی است. این میوه با نام علمی Manilkara zapota از خانواده Sapotaceae بومی مناطق گرمسیری آمریکای مرکزی از شمال تا مکزیک و از شرق تا کارائیب است. چیکو درختی میوه‌دار و همیشه سبز است که در آب و هوای سرد رشد خوبی نخواهد داشت. ساپودیلا به شکل یک درخت تنومند (تا ارتفاع ۳۰ متر) است. برگ‌های این درخت براق و بیضی شکل مانند برگ درخت انبه است. میوه چیکو گرد یا بیضی به رنگ قهوه‌ای روشن است که یک پوسته قهوه‌ای اطراف آن را پوشانده است. میوه خوش‌طعم رسیده چیکو گوشت شیرین و نرمی دارد.
چیکو منبع غنی از پروتئین، ویتامین C، ویتامین گروه B، آهن، کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم و پتاسیم است. مهم‌ترین مناطقی از ایران که به کشت چیکو پرداخته‌اند، استان هرمزگان به‌خصوص شهرستان میناب و در استان سیستان و بلوچستان، شهرستان‌های چابهار، کنارک و قصرقند است. درخت ساپودیلا از طریق بذر تکثیر می‌شود. این درخت در مناطقی اعم از جنوب سیستان و بلوچستان، جنوب فارس، جنوب خوزستان، هرمزگان، بوشهر و مناطق ساحلی استان‌های شمالی کشور مانند استان مازندران قابلیت کاشت و نگهداری در فضای آزاد را دارد. دمای زیر صفر حتماً این درخت را از پای در می‌آورد. بذر درخت چیکویا ساپودیلا را می‌توان از فروشگاه‌های اینترنتی معتبر بذر خریداری کرد. برخی از گلخانه‌های استان‌های جنوبی نهال چیکو را برای فروش در دسترس قرار داده‌اند.
۶. دراگون فروت یا پیتایا (میوه اژدها):
گیاه پیتایا با نام علمی Hylocereus undatus و نام انگلیسی Dragon Fruit نوعی کاکتوس رونده، چند ساله و سریع‌الرشد است که میوه آن به دراگون فروت یا میوه اژدها معروف شده است. پیتایا بومی مکزیک، آمریکای مرکزی و جنوبی است. همچنین در کشور‌های آسیای جنوب شرقی مانند ویتنام، تایوان، جنوب چین، ژاپن، فیلیپین و مالزی کشت می‌شود. ظاهر پیتایا دقیقا شبیه به کاکتوس‌هاست. به این شکل که فاقد برگ است. شکوفه‌های پیتایا تنها در شب باز می‌شوند. شکوفه‌های سفید و معطر پیتایا پس از اتمام عمر به میوه دراگون‌فروت تبدیل می‌شوند. میوه اژدها یا دراگون فروت در رنگ‌های مختلفی وجود دارد.
دراگون فروت زرد، نارنجی، سبز، سفید، بنفش، قرمز و صورتی طیف رنگی این میوه عجیب است. طعم این میوه ترکیبی از طعم‌های کیوی، گلابی، سیب یا موز است. هر رنگ از میوه دراگون فروت طعم و مزه خاص خودش را دارد. این میوه سرشار از ویتامین C، گروه ویتامین B، کلسیم، کاروتن و کربوهیدرات است. میوه دراگون فروت برای کنترل فشار خون، قند خون، بهبود آرتروز، کاهش وزن و درمان درد مفاصل مفید است. امروز در ایران از دراگون فروت به عنوان گیاه آپارتمانی پشت پنجره‌ها استفاده می‌شود. با این حال پیتایا قابلیت پرورش در فضای باز در برخی از مناطق ایران و کشت در محیط گلخانه را دارد.
پرورش دراگون فروت در ایران در حال حاضر به صورت محدود صورت می‌گیرد. دمای بالا، نور فراوان، رطوبت و آبیاری کم از شرایط ایده‌آل پرورش اکثر کاکتوس‌هاست که دراگون فروت یا پیتایا از این شرایط محیطی مستثنی نیست. باتوجه به اقلیم گرم و مرطوب و یا گرم و خشک برخی از مناطق جنوبی، مرکزی و شمالی کشور به نظر می‌رسد که پرورش دراگون فروت در فضای آزاد شدنی باشد. تکثیر پیتایایا دراگون فروت از طریق بذر و قلمه است. بذر این میوه خوش طعم استوایی را می‌توان از فروشگاه‌های معتبر اینترنتی بذر و با قیمت کمتر از ۲۰ هزار تومان سفارش دهید.
۷. آناناس:
میوه آناناس را همه می‌شناسند؛ اما شاید عجیب به نظر برسد که امروز در قسمتی از ایران مزرعه آناناس داریم. آناناس با نام انگلیسی Pineapple ازخانواده Bromeliaceae بومی مناطق گرم و مرطوب آمریکای مرکزی است. این میوه خوش‌طعم سال‌هاست که به طور گسترده در اکثر مناطق گرم و مرطوب دنیا در فضای باز یا در محیط گلخانه پرورش داده می‌شود. گیاه آناناس با برگ‌های سوزنی خود تا ۵/۱ متر رشد می‌کند و تقریباً در تمام فصول سال میوه می‌دهد. برای به عمل آوردن آناناس به‌ندرت از بذر آن استفاده می‌شود. ازدیاد آناناس بیشتر از طریق قلمه زدن است. میوه آناناس حاوی پتاسیم، کلسیم، فسفر، آهن، منیزیم، فیبر، بتاکاروتن، نیاسین و اسید اسکوربیک است.
آناناس یکی از منابع مهم ویتامین C است که برای سلامتی بدن و تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید است. امروز مزارع آناناس را می‌توان در چابهار سیستان و بلوچستان مشاهده کرد. آناناس در ایران هم در محیط گلخانه و هم در فضای آزاد قابلیت نگهداری و پرورش را دارد. شرایط اقلیمی جنوب استان‌های فارس، کرمان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و استان هرمزگان، بوشهر و شهر‌های شمال کشور محیط مناسب برای کشت آناناس در فضای باز را فراهم کرده است. البته آناناس در محیط بسته پر نور آپارتمان نیز میوه خواهد داد. برای تهیه گیاه آناناس کافی است پس از خرید میوه آن تاج گیاه را به آرامی از راس میوه جدا کنید. با زدن برگ‌های ابتدایی تاج آناناس و قرار دادن تاج در آب یا خاک به گیاه آناناس دست می‌یابید.
۸. آنونا (سیب کاستارد، چری مویا و سیتابل):
سیتابلیا آنونا درختی گرمسیری از خانواده Annonaceae و با حدود ۱۱۹ گونه است. این درختچه بومی کارائیب و آمریکای مرکزی است که امروز در اکثر مناطق گرم و مرطوب دنیا کشت می‌شود. به طور کلی آنونا درختچه‌ای به ارتفاع ۵ تا ۷ متر و به صورت پهن رشد می‌کند. معروفیت این درختچه به علت داشتن میوه‌های شیرین و خوش‌طعم آن است. به گزارش فرارو، میوه آنونا سرشار از پتاسیم، کلسیم و فسفر است که فواید بسیاری برای حفاظت از استخوان‌ها و سلامت دندان‌ها دارد. این درختچه در ایران چندان شناخته شده نیست. اگرچه طی سال‌های اخیر در مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان مورد توجه باغ‌داران قرار گرفته است و با نام سیتابل شناخته می‌شود.
شرایط آب و هوایی کاشت آنونا هوای گرم و مرطوب تا گرم و خشک است. این درختچه در مناطقی با زمستان ملایم و دمای بالای ۵ درجه به‌خوبی رشد می‌کند و رطوبت و بارندگی زیاد باعث ازدیاد در گلدهی و افزایش محصول آن می‌شود. آنونا به دو روش بذر و رویشی قابل تکثیر است. برای روش تکثیر با بذر، بذر‌ها باید بلافاصله پس از جداسازی از میوه کاشته شوند؛ چراکه قوه نامیه خود را از دست خواهند داد. این درختچه در اکثر شهر‌های ساحلی جنوبی، همچنین مناطق ساحلی شمال کشور قابلیت کشت در فضای باز را دارد. دسترسی به نهال درختچه آنونا در ایران مشکل بود؛ اما ممکن است نهال آن در مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان قابل تهیه باشد.
۹. انبه:
انبه با نام علمی Mangifera indica یک میوه گرمسیری بوده و از تیره Anacardiacaae است. شبه جزیره هند، پاکستان، بنگلادش و آسیای جنوب شرقی خاستگاه اصلی این درخت هستند. درخت انبه درختی همیشه سبز است که گونه‌های بومی آن قادر به رشد در حدود ۳۵ الی ۴۰ متر می‌باشند. این میوه گرمسیری خواص اعجاب‌انگیزی دارد. انبه منبع مهمی از ویتامین‌های C، A و B، کربوهیدرات‌ها، پروتئین و مواد معدنی است. میوه انبه در تقویت بینایی، تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت قوای جنسی، ضد سرطانی، تنظیم کلسترول، درمان کم‌خونی و سلامتی پوست موثر است. امروز سطح وسیعی از باغات جنوب سیستان و بلوچستان و هرمزگان به درختان انبه اختصاص دارد.
انبه در شهر‌های جنوبی ایران، چابهار، میناب، رودان، بندرعباس، جاسک و سرباز کشت می‌شود. با این حال درخت انبه در مناطق دیگری ازجمله استان‌های بوشهر، شهر‌های جنوبی فارس، جنوب استان کرمان و جنوب خوزستان قابلیت کشت و میوه‌دهی را دارد. انبه در شهر‌های ساحلی شمال کشور قابلیت نگهداری و کشت در فضای باز را خواهد داشت. متاسفانه واردات بی‌رویه انبه‌های پاکستانی، هندی و آسیای شرقی به بازار‌های ایران، جای انبه مرغوب و با کیفیت تولیدی استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان را در بازار تنگ کرده است.
بسیاری از علاقمندان به این میوه تابستانه اعتقاد دارند که انبه‌های وارداتی از هند و پاکستان طعم و مزه ندارند. درحالی‌که طعم انبه ایرانی مثال زدنی است. انبه به‌راحتی از طریق بذر قابل تکثیر است. دانه بزرگ میان میوه پس از شستشوی کامل با آب و قرار دادن در خاک و محیط گرم پس از چند روز جوانه می‌زند. بیشتر افراد از نهال انبه به عنوان گیاه آپارتمانی استفاده می‌کنند. با این حال انبه در مناطق گرمسیر که دمای هوای زمستان به‌ندرت به زیر صفر می‌رسد، قابلیت پرورش و کشت در محیط آزاد را دارد.
۱۰. موز:
موز از خانواده Musaceae با نام علمی Musa sapientum یکی از درختان میوه‌دار استوایی و گرمسیری دنیاست. درخت موز با میوه‌های خوش‌طعم و برگ‌های پهن و بزرگش بومی مناطق گرمسیر و استوایی آسیا و شمال استرالیاست. مراکز پرورش موز در شمال نپال، جنوب چین، جزایر اندونزی و گینه‌نو تا مناطق گرمسیری استرالیاست. تاکنون هیچ جنس وحشی موز در قاره آفریقا و یا در آمریکا ثبت نشده است. کشاورزان جنوب شرق آسیا برای نخستین بار موز را اهلی کرده‌اند. شواهد باستان‌شناسی و زیستی در باتلاق کوک، غرب استان پاپوآ در گینه‌نو نشان می‌دهد که کشت موز در آن منطقه حداقل به ۵۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد.
هرچند تاریخ ورود موز به ایران دقیقاً مشخص نیست؛ اما کشت و تولید موز در بخش‌هایی از جنوب استان سیستان و بلوچستان از قدیم رواج داشته است. به دلیل مقاومت بسیار زیاد گروه موز نشاسته‌ای در شرایط نیمه‌گرمسیری جنوب سطح زیر کشت آن‌ها به سرعت افزایش یافت. ارقام مختلف موز از جنس پاکوتاه و بلند وجود دارد. موز ازنظر طب قدیم ایران معتدل و‌تر تا کمی گرم و‌تر است. پتاسیم بالای موز ضد سرطان است و خواص بیشماری دارد. برای نگهداری و کشت موز به درجه حرارت بین ۱۵ تا ۳۸ درجه سانتیگراد نیاز دارید.
طبق تجربه موز علاوه‌بر هرمزگان، بوشهر و جنوب سیستان و بلوچستان در مناطق جنوبی استان کرمان، فارس، خوزستان، یزد و اکثر شهر‌های ساحلی شمال کشور در محیط آزاد به‌خوبی رشد کرده و به بار می‌نشیند. اگر اقلیم محل زندگی شما سرد و کوهستانی است، می‌توانید ارقام پاکوتاه موز را در محیط آپارتمان پر نور خود یا فضای گلخانه پرورش دهید. تکثیر موز از طریق جداسازی پاجوش و بذر است.
شخصیت‌مان در «آینده» چه شکلی می‌شود؟ آیا راهی برای پیش‌بینی هست؟ 
سفری به سرزمین باستانی الیمایی؛ حیرت‌انگیزین جاذبه‌های طبیعی و تاریخی مسجد سلیمان 
اگر این ۹ویژگی را دارید، صاحب قلبی از طلا هستید 
طرز تهیه ترشی با انار؛ ۱۰ ترشی ترکیبی با طعم‌های ترش و ملس 
۱۰ فیلم برتر شارلیز ترون / بهترین فیلم‌های شارلیز ترون که حتما باید ببنید 
بیوگرافی بازیگران جوکر ۲ فصل ۴ بانوان + عکس‌های شخصی و حواشی سریال 
