کارایی ۹۱.۶ درصدی واکسن کرونای «اسپوتنیک» روسیه

بی بی سی نوشت: نتایج مرحله آخر آزمایش انسانی واکسن اسپوتنیک روسیه نشان می‌دهد که این واکسن بی‌خطر و اثربخشی آن ۹۱.۶ درصد است.

این نتایج که در نشریه لنست منتشر شده از آزمایش واکسن روی بیست هزار نفر به دست آمده‌اند.

بر اساس این نتایج واکسن اسپوتنیک در پیشگیری از بستری شدن در بیمارستان و مرگ بر اثر کرونا هم کاملا موثر بوده است و هیج عارضه جانبی جدی هم نداشته است.

به این ترتیب از نظر اثربخشی، این واکسن در رده واکسن‌های تایید شده فایزر/بیوان‌تک (آمریکا و آلمان)، مدرنا/موسسه ملی سلامت آمریکا و استرازنکا/دانشگاه آکسفورد قرار می‌گیرد.

چون واکسیناسیون گسترده با این واکسن پیش از انتشار نتایج مرحله آخر کارآزمایی بالینی شروع شده بود در مورد آن شبهه‌هایی به وجود آمد، اما اکنون دانشمندان می‌گویند این واکسن بی‌خطر بودن و کارایی خود را نشان داده است.

حتی پیش از انتشار این نتایج هم شرکت داروسازی بریتانیایی-سوئدی استرازنکا که واکسن دانشگاه آکسفورد را تولید انبوه می‌کند با روسیه قرارداد بسته بود تا آزمایش بالینی ترکیب دو واکسن را شروع کنند و ببینند آیا این باعث بالارفتن کارایی می‌شود یا نه.

گفته شده واکسیناسیون با این واکسن "از هفته آینده" در ایران شروع می‌شود.

جز روسیه، این واکسن در آرژانتین، ونزوئلا، مجارستان، امارات، بلاروس، بولیوی و سرزمین‌های فلسطینی نیز استفاده شده است.

مقایسه واکسن‌ها

این واکسن را موسسه پژوهشی گمالیا ساخته و در ساخت آن از فناوری ویروس حامل استفاده شده که از نظر فناوری شبیه به واکسن‌های استرازنکا/دانشگاه آکسفورد و واکسن تک‌نوبتی شرکت بلژیکی یانسن (متعلق به شرکت آمریکایی جانسون و جانسون) است.

در فناوری ویروسِ حامل، یک ویروس بی‌خطر را حامل یک پیام ژنتیکی و وارد بدن می‌کنند. سیستم ایمنی وقتی این ویروس را شناسایی می‌کند، این پیام را هم می‌خواند و به خاطر می‌سپارد و خود آماده مقابله با این پیام ناشناخته می‌کند. وقتی ویروس کرونا که هنوز برای سیستم ایمنی بسیاری از انسان‌ها ناشناخته است وارد بدن شود، سیستم ایمنی از روی همان پیام، ویروس را شناسایی می‌کند و بر ضد آن وارد عمل می‌شود و براساس همان شناخت و آمادگی قبلی، بسیار موثرتر عمل می‌کند.

واکسن اسپوتنیک در دو نوبت تزریق می‌شود به فاصله ۲۱ روز و بر خلاف دیگر واکسن‌های دونوبتی کرونا، نوبت اول و دوم با هم فرق دارند، با این ایده که تفاوت دو نوبت هم اثربخشی آن را زیاد می‌کند هم دوام تاثیر آن را.

واکسن اسپوتنیک برخلاف واکسن‌های فایزر و مدرنا که از فناوری جدیدتر ام‌آران‌ای استفاده کرده‌اند نیاز به نگهداری در سرمای زیاد ندارد و در یخچال معمولی می‌توان آن را نگهداری کرد.

قیمت این واکسن برای هر نوبت حدود ده دلار است، در قیاس با هر دُز ۳۳ دلار برای واکسن مدرنا، بیست دلار برای واکسن فایزر، چهار دلار برای واکسن استرازنکا/دانشگاه آکسفورد و سی دلار برای واکسن سینواک چین.

در واکسن اسپوتنیک که اولین واکسن کرونایی بود که ساخت آن اعلام شد دو نوع آدنوویروس (۵ و ۲۶) دستکاری ژنتیکی شده‌اند و حامل رمز ژنتیکی پروتئین شاخکی ویروس کرونا هستند. پروتئین شاخکی در واقع مثل کلیدی عمل می‌کند که در سلول را برای ورود ویروس کرونا باز می‌کند.

به این ترتیب پروتئین شاخکی به سیستم ایمنی معرفی می‌شود تا راه شناسایی و خنثی کردن آن را یاد بگیرد و بر ضدش فعال شود.