چرا محدودیت‌های کرونایی کارآمد نیستند؟

فرارو- "جان کاگون*" محقق و پژوهشگر در حوزه بهداشت و سلامت عمومی، در مقاله‌ای برای پایگاه خبری "کانورسیشن"، بر اهمیت اقتدار و ارزش اخلاقیِ محدودیت‌های کرونایی تاکید کرده و گفته است که این مساله، نقش بسزایی در کارآمدیِ محدودیت‌های مذکور خواهد داشت.

«موفقیت و ناکامی قوانین و مقررات مربوط به محدودسازی شیوع ویروس کرونا، اغلب از این طریق سنجیده می‌شود که تا چه حد بر میزان شیوع ویروس کرونا در جوامع مختلف تاثیرگذار هستند یا آیا مردم به معنای واقعی کلمه، از آن‌ها پیروی می‌کنند یا خیر؟ با این حال، باید این پرسش را مطرح کرد که فلسفه اخلاقی که در پسِ این اقدامات قرار دارند چه می‌شود؟»

به گزارش فرارو، به طور کلی، شواهد و قرائن حاکی از این هستندکه موفقیت و کارآمدی قوانین و مقررات مرتبط با محدودیت‌های کرونایی، تا حد زیادی به ارزش و اقتدار اخلاقی ارتباط دارد که آن اقدامات بر آن‌ها استوار شده اند. این امر، میزان تبعیت و اطاعت مردم را نیز از قوانین و مقررات مذکور افزایش خواهد داد که این مساله موجب می‌شود، به نحو موثر و قابل قبولی با ویروس کرونا، مبارزه شود. جهت ایجاد اعتقاد و اقتدار اخلاقی برای قوانین مرتبط با محدودیت‌های کرونایی، باید اصولی را مدنظر داشت که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

اتخاذ رویکردی شفاف و صریح
مردم این حق را دارند که بدانند قوانین و مقررات مرتبط با محدودیت‌های کرونایی، بر چه اصولی استوار هستند؟ (اساسا چه شواهد و اولویت هایی، این مقررات را پشتیبانی می‌کنند؟). در این چهارچوب، شمار زیادی از محققان و کارشناسان تاکید کرده اند که که در بحبوحه شیوع یک ویروس، باید اطلاعات مختلفی را در اختیار مردم قرار داد تا آن‌ها را به نوعی در زمینه رعایت قوانین و مقررات محدودکننده، مُجاب کرد.

در این چهارچوب، کارشناسان بر این باورند که اگر رویه‌ای شفاف و جامع در زمینه اطلاع رسانی به مردم و گروه‌های مختلف اجتماعی در زمینه رعایت محدودیت‌های کرونایی در نظر گرفته نشود، شمار زیادی از آن‌ها در مسیری خلاف آنچه داده‌های علمی نشان می‌دهند حرکت خواهند کرد و این مساله عملا خود آغازی بر بحران‌های بیشتر خواهد بود. اطلاع رسانیِ درست، مانع از شکل گیری دوقطبی‌های غیرسازنده (نظیر جان یا نان) خواهد شد و می‌تواند به مردم این نکته را منتقل کند که اساسا محدودیت‌های کرونایی، با هدف تامین سلامت انسان‌ها و نه چیز دیگر، ایجاد و برقرار شده اند.

اعتبار بخشی به تحقیق و پژوهش، و همچنین انجام بررسی‌های موشکافانه
هیچ دولتی نباید تحقیق و پژوهش و همچنین انجام بررسی‌های موشکافانه (در بحبوحه شیوع کرونا) را به مثابه تهدیدی جدی علیه خود بپندارد. این‌ها همگی برای حکمروایی خوب و درست، آن هم در بحبوحه شیوع ویروسی نظیر کرونا، لازم و ضروری هستند. انجام اقدامات موشکافانه و دقیق از سوی نهاد‌های سیاسی (مثل پارلمان ها)، حقوقی-قضایی (جهت بررسی آثار و تبعات تبعیض آمیز و نامناسب محدودیت‌های کرونایی) و همچنین نهاد‌ها و مجامع اجتماعی (نظیر بحث و گفتگو در رسانه ها)، برای جوامع مختلف (مخصوصا در بحبوحه شیوع ویروس کرونا) کاملا ضروری و حیاتی است.

دولت‌ها باید قویا از رویه‌های مذکور حمایت کنند و حتی با استفاده از داده‌های نهایی تحقیقات انجام شده، رفتار‌های خود در زمینه مقابله با کرونا را تصحیح کرده و بهبود بخشند. انجام مباحثات گسترده و پژوهش‌های عمیق در مورد کرونا و محدودیت‌های کرونایی، در برهه کنونی بایستی به یک هنجار تبدیل شود. جوامع بشری در شرایط فعلی واقعا به این مساله نیازمندند.

احترام به حقوق بشر
بحران شیوع جهانی ویروس کرونا، بار دیگر مساله نابرابری و بی عدالتی‌های اجتماعی را برجسته کرده است. دولت‌هایی نظیر انگلستان می‌گویند که محدودیت‌های کرونایی را با توجه به تعهدات حقوق بشری خود وضع می‌کنند با این حال، سوال‌هایی جدی در مورد آثار و تبعات اقدامات محدودکننده کرونایی بر گروه‌ها و جوامع مختلف مردمی مطرح شده است. رعایت اصول و هنجار‌های حقوق بشری، بنیان‌های قابل توجهی را جهت کسب اطمینان خاطر در مورد برقراری برابری، عدالت و توازن (در بحبوحه شیوع ویروس کرونا)، در جوامع مختلف ایجاد می‌کند. در نظر گرفتن اصول و هنجار‌های حقوق بشری، محدودیت‌های زیادی را برای دولت‌ها ایجاد خواهد کرد که همین مساله، می‌تواند از بروز تبعات منفی و ناخواسته در زمینه اجرای محدودیت‌های کرونایی بکاهد. از این رو، احترام به اصول و هنجار‌های حقوق بشری، حتما باید در چهارچوب سیاست‌ها و قوانین مقابله با کرونا، رعایت شود.

حاکمیت قانون
وجود قوانین و مقررات، برای بهداشت و سلامت عمومی، کاملا لازم و ضروری هستند. این قوانین و مقررات، مشروعیت لازم را برای دولت‌های مختلف جهت اجرای محدودیت‌های کرونایی فراهم می‌سازند. این قوانین و مقررات، در برابر افراط‌گری‌ها جهت استفاده از قدرت اجرایی، موانع جدی ایجاد می‌کنند. قواینن و مقررات، از طریق نسخه‌ها و دستورالعمل‌های روشن و قابل اجرا، حکمروایی خوب را در بحبوحه شیوع ویروس کرونا تضمین می‌کنند. در چهارچوب قوانینِ اضطراری و فوری (در شرایط خاص)، حمایت از حاکمیت قانون از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است: "این قوانینِ فوری (و اضطراری)، باید به وضوح و روشن برای مردم توضیح داده شوند و در مورد عدم تضاد آن‌ها با اصولی نظیر عدالت و حقوق بشر، اطمینان خاطر داده شود".

اهمیت اقتدار اخلاقی
نشان دادن واکنش‌های درست و مناسب از سوی دولت‌های مختلف به بحران شیوع ویروس کرونا، نیازمند منابع و زیرساخت‌های بهداشت و سلامت کافی در رابطه با مهار این بحران است. باید این مساله به طور خاص به آحادِ طبقات و گروه‌های اجتماعی فهمانده شود که اجرایی کردن قوانین و مقررات محدود کننده جهت تقابل با بحران شیوع ویروس کرونا، امری کاملا ضروری است و عموم جامعه در این چهارچوب، باید احساس وظیفه کنند.

کیفیت و موفقیت قوانین و مقررات مرتبط با مهار شیوع ویروس کرونا، صرفا با میزان ابتلای افراد به این ویروس و نرخ مرگ و میر و همچنین میزان اطاعت افراد جامعه از محدودیت‌های کرونایی، سنجیده نمی‌شود. محدودیت‌های کرونایی باید از اقتدار اخلاقی و مشروعیت برخوردار باشند و اصول و مقررات دموکراتیک را نیز لحاظ نمایند. این موضوع، همان مساله‌ای است که سیاستگذاران و قانونگذاران در کشور‌های اقصی نقاط جهان، همزمان با شیوع گسترده ویروس کرونا و تشدید تلاش‌ها جهت مهار این ویروس، باید آن را مدنظر قرار دهند.

*جان کاگون، وی عضو افتخاری دانشکده بهداشت عمومی انگلیس، و محقق و پژوهشگر در حوزه سیاستگذاریِ بهداشت و سلامت است.