در بازار محصولات پروتئینی چه خبر است؟

قیمت مرغ، تقریبا ۴ ماه پس از برگزاری جلسه ستاد تنظیم بازار برای قیمت‌گذاری، از حدود ۱۳ هزار تومان به ۲۶ هزار تومان افزایش پیدا کرده است. رشد دو برابری فقط از مرداد تا مهر ماه سال جاری که تولیدکنندگان محصولات پروتئینی می‌گویند به دلیل افزایش قیمت نهاده‌های دامی رخ داده است.

اعتماد در ادامه می‌نویسد: ابتدای تیر ماه بود که ستاد تنظیم بازار قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ را از ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان به ۱۵ هزار تومان افزایش داد، این تغییر نرخ درحالی رخ داد که همان زمان هم مرغ در سطح شهر حدود ۳ هزار تومان بالاتر به فروش می‌رفت. اما یک ماه پس از برگزاری جلسه ستاد تنظیم بازار درخصوص نرخ مرغ در بازار و در مرداد ماه به یک‌باره قیمت هر کیلو مرغ مرز ۲۰ هزار تومان را هم رد کرد و اواسط مهر ماه قیمت مرغ به ۲۱ تا ۲۲ هزار تومان رسید و در حال حاضر قیمت این کالا در خرده‌فروشی‌های سطح شهر از ۲۶ هزار تومان نیز گذشته است.

این افزایش قیمت‌ها در حالی رخ داده که کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی در تیر ماه اعلام کرده بود؛ در حال حاضر در حوزه تولید مرغ هیچ‌گونه کمبودی وجود ندارد و از ارتباط و همکاری خوب بین وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت در حوزه نهاده‌های دامی خبر داده بود و اینکه در بنادر کشور محموله‌های زیادی از محصولات جو، ذرت و کنجاله سویا وجود دارد و با توزیع آن‌ها مشکلات مرغداران مرتفع خواهد شد. هر چند فعالین این صنعت علت این موضوع را کمبود نهاده دامی و عدم تخصیص ارز برای واردات نهاده عنوان می‌کنند، اما برخی مسئولان اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی را علت کمبود نهاده دامی می‌دانند.

در این خصوص چندی پیش نصرالله پژمانفر نماینده مردم مشهد در مجلس به وزیر جهاد کشاورزی به خاطر نایاب شدن نهاده‌های دامی وارد شده به کشور با ارز ۴۲۰۰ تومانی تذکر داد و عنوان کرد؛ چرا بیش از ۸۰درصد نهاده‌های دامی مورد نیاز کشور که می‌تواند در درون کشور تولید شود و منجر به خود کفایی نیز شود با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد شده و حالا حتی چند برابر قیمت هم در بازار سیاه نایاب شده و ظرفیت تولید مرغ را به نصف کاهش داده است؟ در شرح تذکر این نماینده گفته شده در یک دهه اخیر مجموع ارزش واردات سویا، کنجاله سویا و ذرت دامی از ۲.۳ میلیارد دلار به بیش از ۴ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۸ رسیده است.

از این رو واردات این نهاده‌ها به میزان ۱.۷ میلیارد دلار افزایش پیدا کرده و بازار نیز منحصرا در اختیار جوجه‌های وارداتی بوده است، بنابراین، بدون اینکه دستور کاری برای احیای مرغ داخلی وجود داشته باشد، این افزایش قابل‌توجه در واردات نهاده اتفاق افتاده است و بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد که، متوسط رشد سالانه ارزش واردات نهاده‌های دامی (ذرت و کنجاله سویا) در یک دهه اخیر حدود ۱۳درصد بوده، اما در همین دوره میزان رشد سالانه تولید گوشت مرغ تنها به میزان ۵درصد بوده است.

تنها ۳۰ تا ۴۰درصد نیاز بازار از سوی دولت تامین می‌شود

حمید فاضلی، مدیر عامل شرکت مادر تخصصی توسعه صنعت طیور در این باره می‌گوید: باتوجه به کمبود نهاده برای طیور و افزایش قیمت مواد اولیه شاهد افزایش قیمت تمام‌شده مرغ و تخم‌مرغ در چند ماه اخیر بودیم به‌گونه‌ای که قیمت تمام شده مرغ زنده از کیلویی ۸ تا ۹ هزار تومان در مدت مشابه سال گذشته به دو برابر رسیده و قیمت هر کیلو مرغ آماده طبخ در حدود ۲۶ هزار تومان برای مصرف‌کننده است و با ادامه این رویه احتمال افزایش بیشتر هم وجود دارد.

فاضلی در ادامه به قیمت نهاده‌های دام و طیور اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: نرخ کنجاله سویا و ذرت ۴ تا ۵ برابر سال گذشته شده است و درحالی که قیمت مصوب ذرت برای مرغدار در محدوده ۱۵۰۰ تومان مصوب شده بین ۳۲۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان رسیده و قیمت کنجاله سویا هم که باید به قیمت مصوب ۲۷۰۰ تومان عرضه شود بین ۱۳ تا ۱۴ هزار تومان در بازار آزاد عرضه می‌شود ضمن آنکه عرضه و تقاضا هم در بازار متعادل نیست.

جوجه‌ریزی و وزن مرغ‌ها کاهش یافته است

مدیر عامل شرکت مادر تخصصی توسعه صنعت طیور با تاکید بر اینکه تنها ۳۰ تا ۴۰درصد نیاز بازار از سوی دولت تامین می‌شود، ادامه می‌دهد: حدود ۷۰درصد نیاز بازار را بازار آزاد تامین می‌کند و این گرانی‌ها و کمبود نهاده بر میزان جوجه‌ریزی و همچنین وزن مرغ‌ها اثر گذاشته است تا جایی که امسال بین ۲۰ تا ۳۰درصد جوجه‌ریزی نسبت به سال گذشته کمتر شد و وزن مرغ‌ها که در گذشته بین ۲.۵ تا ۳ کیلوگرم بود امروز به یک کیلو و ۸۰۰ تا ۲.۵ کیلوگرم رسیده است.

تزریق واکسن تقلبی طیور در بازار

فاضلی با بیان اینکه به جز موضوع نهاده موضوع مهم دیگری نیز در این مدت اتفاق افتاد، می‌گوید: در این مدت به دلیل کمبود ارز متاسفانه شاهد دارو‌ها و واکسن تقلبی هم در بازار بودیم و این هم به عدم اطمینان مرغداران برای تولید اضافه کرد و ضربه دیگری در تولیدات به شمار می‌رود.

این فعال حوزه طیور درخصوص صادرات مرغ نیز ادامه می‌دهد: تا هفته گذشته صادرات انجام می‌شد و عوارض صادراتی هم اعمال می‌شد، اما به دلیل آشفتگی بازار مرغ از روز چهارشنبه صادرات مرغ و تخم‌مرغ تا زمانی که بازار به تعادل برسد ممنوع شده است.

او می‌گوید: تمامی این مشکلات به دلیل این بود که حدود ۴ تا ۵ ماه برای نهاده‌ها ارزی تعلق نگرفت و ترخیص نهاده‌ها هم در بنادر به مشکل خورد و در نتیجه مرغداران از ذخایر استراتژیک شرکت پشتیبانی امور دام استفاده کردند و تمام انبار‌ها و ذخایر نیز خالی شدند. متاسفانه مسوولان با اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات نهاده، راه سودجویی و دلالی را باز و برای عده‌ای رانت ایجاد کرده‌اند و باعث شده‌اند عده‌ای در این بازار کاسبی کنند و تولیدکنندگان واقعی نیز از بین بروند.

تغییر الگوی مصرف

در ماه‌های اخیر قیمت فرآورده‌های گوشتی نیز همسو با دیگر کالا‌ها به شکل تصاعدی افزایش یافته است و علت آن نیز، افزایش قیمت مواد اولیه ازجمله گوشت، مرغ، سویا، ادویه‌جات و سایر ترکیبات افزودنی است که این مساله در میزان فروش این محصولات نیز اثر گذاشته است.

در حال حاضر قیمت هر کیلو گوشت گوسفند ۱۴۳ هزار تومان و هر کیلو گوشت گوساله به ۱۱۸هزار تومان رسیده است ضمن آنکه قیمت ۳۰۰ گرم سوسیس در بازار ۵۶ هزار تومان و قیمت یک کیلو سوسیس ۹۰درصد گوشت قرمز ۱۶۶ هزار و ۵۰۰ تومان است، همچنین ۳۰۰ گرم کالباس خشک ۴۴ هزار و ۵۰۰ تومان و یک بسته ۶۰۰ گرمی کالباس خشک ۹۲ هزار و ۵۶۰ هزار تومان نرخ گذاری شده است و این روز‌ها شاهد آنیم که باتوجه به افزایش قیمت گوشت قرمز این محصولات نقش پررنگ‌تری در سبد خرید مردم پیدا کرده‌اند.

انعام شکری، مدیر بازرگانی شرکت تعاونی فرآورده‌های گوشتی در این خصوص می‌گوید: از ابتدای سال با تغییرات قیمت گوشت قرمز فرآورده‌های گوشتی نیز افزایش قیمت داشتند و در حال حاضر نسبت به سال گذشته ۵۰درصد قیمت‌ها بالاتر رفته است، البته موضوع مهمی که باعث این افزایش نرخ شده صعودی شدن نرخ دلار است زیرا بخشی از مواد اولیه برای تولیدات فرآورده‌های گوشتی وارداتی هستند البته کارخانه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی در تعیین قیمت آن نقشی ندارند، بلکه قیمت‌ها توسط سازمان حمایت مصر‌ف کنندگان و تولیدکنندگان تعیین و در بازار عرضه می‌شود.

شکری در مورد تغییر الگوی مصرف‌کنندگان ادامه می‌دهد: باتوجه به شیوع ویروس کرونا و مراجعات کمتر مردم به رستوران‌ها و اغذیه‌فروشی‌ها میزان مصرف‌کنندگان خانگی نسبت به گذشته بالاتر رفته این در حالی است که پیش از پاندمی کرونا میزان خرید و مصرف ساندویچ‌فروشی‌ها بسیار بالاتر بود.