ائتلاف نظامی اروپایی در خلیج فارس چه پیامدی دارد؟

فرارو- چند کشور اروپایی به طور مقدماتی از طرح اعزام نیرو به خلیج فارس حمایت کردند. چنین طرحی پیشتر از سوی آمریکا مطرح شد بود، اما نه از طرف ایران و نه از طرف اروپا چندان جدی گرفته نشد. حالا طرح تشکیل ائتلاف نظامی که از طرف بریتانیا مطرح شده با واکنش شدید مقامات کشورمان مواجه شده است. به اعتقاد کارشناسان چنین ائتلافی می‌تواند تنش در خاورمیانه را به بحران تبدیل کند.

به گزارش فرارو، در حالی که حدود یک هفته از توقیف کشتی انگلیسی در تنگه هرمز می‌گذرد برای اولین بار خبر موافقت کشور‌های اروپایی با یک ائتلاف نظامی در خاورمیانه منتشر شد. بریتانیا حدود سه هفته پیش نفتکش ایرانی را در جبل الطارق توقیف کرده بود.

 

 

به گزارش رویترز به نقل از سه منبع دیپلماتیک، فرانسه، ایتالیا و دانمارک به طور اصولی از این طرح که توسط بریتانیا ارائه شده است حمایت می‌کنند. آمریکا چند هفته پیش چنین ائتلافی را پیشنهاد کرده بود، اما کشور‌های اروپایی تمایلی به همکاری نشان ندادند، اما مطرح شدن این پیشنهاد توسط بریتانیا این امکان را فراهم می‌کند که متحدان اروپایی راحتتر در این ائتلافی شرکت کنند.

به نظر می‌رسد اروپایی‌ها تمایل نداشتند در این ائتلاف با آمریکایی متحد شوند که هر لحظه ممکن است در منطقه با ایران وارد درگیری شود. حتی یک برخورد جزئی می‌توانست راه شروع عملیات نظامی را باز کند و کل کشور‌های اروپایی را درگیر کند. از طرف دیگر طرف‌های اروپایی برجام همواره مخالف خروج آمریکا از برجام بوده اند و حضور آن‌ها در ائتلافی بین المللی به رهبری آمریکا متناسب با یکجانبه‌گرایی آمریکا در سیاست خارجی نیست.

منابع رویترز می‌گویند اتحادیه اروپا، آمریکا و ناتو به طور مستقیم در این ائتلاف شرکت نخواهند داشت؛ این ائتلاف می‌تواند شامل نیرو‌های دریایی و هوایی باشد و تحت فرماندهی مشترک بریتانیا و فرانسه فعالیت خواهد کرد.

مقامات کشورمان به این طرح اروپایی‌ها واکنش نشان دادند. معاون اول رئیس جمهور، روز سه شنبه تشکیل چنین ائتلافی را محکوم کرد. جهانگیری گفت: «در طول تاریخ، ایران همواره حافظ امنیت منطقه و خلیج فارس بوده و پدید آوردن ائتلاف، موجب تنش و ناامنی در منطقه شده است».

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان هم در بخشی از پیام تبریک پیروزی بوریس جانسون نوشت: «ایران دنبال رویارویی نیست. اما ما ۱۵۰۰ مایل خط ساحلی در خلیج فارس داریم. این‌ها آب‌های ماست و ما از آن‌ها محافظت می‌کنیم»

دکتر محسن جلیلوند، تحلیلگر مسائل بین الملل و استاد دانشگاه در مورد اهداف اروپایی‌ها از این طرح به فرارو گفت: اروپایی‌ها اهداف متنوعی را دنبال می‌کنند. اول هدف سیاسی است. هدف سیاسی اروپایی‌ها این است که در هر صورت حضور گسترده خود را در منطقه حساس خلیج فارس تحکیم کنند. علی رغم لفاظی‌هایی که می‌کنند و می‌گویند این منطقه اهمیت زیادی برای آن‌ها ندارد هم برای آمریکا و هم برای اروپا این منطقه بسیار مهم است. آن‌ها برای مقابله با قدرت‌های نوظهوری مثل چین و روسیه، حضورشان در منطقه را از لحاظ سیاسی تقویت می‌کنند.

 

جلیلوند افزود: مورد دوم هدف اقتصادی است. درست است که اروپا و آمریکا خیلی نفت خود را از این منطقه تامین نمی‌کنند، ولی ۶۰ درصد نفت چین، کره، هند و... از خلیج فارس رد می‌شود. بنابر این آمریکا و اروپا اگر بتوانند صدور انرژی به آن کشور‌ها را مدیریت کنند طبیعتا می‌توانند خود آن‌ها را هم مدیریت کنند.

او افزود: هدف سوم امنیتی است. هر زمان که تعادل خاورمیانه به هم می‌خورد تعادل اروپا هم از دست می‌رود. در جنگ سوریه و لیبی و مساله مهاجران دیدیم چه مشکلات امنیتی بزرگی برای اروپا به وجود آمد. به این خاطر اروپایی‌ها سعی می‌کنند منطقه را مدیریت کنند و بهترین راه حل هم این است که حضور فعال نظامی داشته باشند.

این تحلیلگر مسائل بین الملل در مورد واکنش ایران به طرح تشکیل چنین ائتلافی در خلیج فارس گفت: این منطقه مدت هاست در دست ایران است. بیش از ۳ هزار سال غیر از مقاطع کوتاهی که پرتغالی‌ها و انگلیسی‌ها آنجا را تصرف کردند همواره کنترل منطقه با ایران بوده است. این منطقه حریم امنیتی ایران محسوب می‌شود و هیچ کشوری حاضر نیست حریم امنیتی خود را به این راحتی واگذار کند.

جلیلوند در خصوص پیامد‌های حضور ائتلاف نظامی در خلیج فارس گفت: اگر چنین ائتلافی شکل بگیرد به سمت تقابل و افزایش تنش‌ها نزدیک می‌شویم و ممکن است حتی از تنش هم گذر کنیم و به بحران برسیم. چون به هر صورت درگیری بین طرفین اتفاق خواهد افتاد. همین الان بین ما و آمریکا تنش وجود دارد و مثلا پهپاد آن‌ها را می‌زنیم و این درگیری‌ها اتفاق می‌افتد. وقتی در منطقه‌ای تراکم نیرو داشته باشید یک سوء محاسبه کوچک منجر به ایجاد یک بحران خواهد شد.