سیاست‌های "بوریس جانسون" در قبال ایران، آمریکا و اتحادیه‌اروپا

فرارو- بوریس جانسون نخست وزیر انگلستان شد. وزیر امور خارجه سابق بریتانیا اعلام کرده در برابر ایران انعطاف نشان نخواهد داد، ولی دنبال جنگ نیست. بعد از پیروزی بوریس جانسون، رییس جمهور فرانسه از همکاری با او در مساله ایران خبر داد و وزیر خارجه کشورمان توقیف نفتکش را به دولت قبلی انگلیس نسبت داد. با توجه به میانجیگری فرانسه و مواضع نه چندان تند ایران و انگلیس، باید دید مسیر تنش‌ها بین دو کشور به چه سمتی خواهد رفت.

به گزارش فرارو، بوریس جانسون که روابط نزدیکی با دونالد ترامپ دارد و یکی از رهبران کمپین خروج این کشور از اتحادیه اروپا محسوب می‌شود، توانست با غلبه بر جرمی هانت وزیر خارجه فعلی این کشور رهبر جدید حزب محافظه کار و نخست وزیر انگلیس شود.

بوریس جانسون که در اظهارات اولیه خود در کمپین انتخاباتی اعلام کرده بود در برابر ایران انعطاف نشان نخواهد داد در مناظره‌های انتخاباتی پایانی اعلام کرد به دنبال تشدید تنش با ایران نیست. پس از پیروزی بوریس جانسون، وزیر امور خارجه کشورمان در پیامی پیروزی "همتای سابقش" را تبریک گفت و با نسبت دادن دزدی دریایی به دولت ترزا می‌، تاکید کرد ایران به دنبال تقابل نیست.

 

اما این تنها پیام تبریک معنادار به بوریس جانسون در مورد ایران نبود. ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه هم ضمن تبریک نخست‌وزیر شدن بوریس جانسون اعلام کرد مایل است هرچه سریعتر با وی بر سر مسائل بین‌المللی از جمله ایران همکاری داشته باشد. این پیام در حالی منتشر می‌شود که هم اکنون عراقچی با پیام مکتوب روحانی برای مکرون در فرانسه است.

 

سایت الف به نقل از یک منبع مطلع در خصوص محتوای این نامه نوشته «عراقچی حامل طرح جایگزین روحانی در مقابل طرح رییس جمهور فرانسه در مورد برجام و تنش‌های بین ایران و آمریکاست». بر اساس طرح فرانسه قرار بود در ازای توقف اقدامات ایران برای کاستن از تعهدات برجامی، آمریکا از اعمال تحریم‌های بیشتر خودداری کند. از سوی دیگر آمریکا معافیت از تحریم‌ها را برای برخی از مشتری‌های نفت ایران فعال خواهد کرد و انتظار می‌رود امکان انتقال برخی محموله‌های نفت ایران به مشتری‌های اصلی نفت این کشور از جمله چین، هند و ژاپن وجود داشته باشد.

حدود سه هفته می‌شود که ایران و انگلیس درگیر مساله توقیف نفتکش‌ها هستند. حال با توجه به روی کار آمدن دولت جدید و با توجه به عزم اروپایی‌ها و رضایت تلویحی وزارت خارجه ایران برای ادامه تعامل باید دید سرنوشت روابط دو کشور در بحث توقیف نفت کش‌ها و همچنین برجام به کجا می‌رسد.

دکتر سید داوود آقایی، استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران و تحلیلگر مسائل اروپا در مورد رویکرد دولت جانسون نسبت به برجام به فرارو گفت: تاکنون بوریس جانسون اعلام کرده به شدت به برجام وفادار خواهد بود و انگلیس را در برجام نگه خواهد داشت. او بار‌ها اعلام کرده برجام یکی از بهترین توافقنامه‌هایی است که می‌تواند به حفظ منطقه کمک کند و اطمینان خاطر‌هایی را در صنعت هسته‌ای ایران ایجاد کرده است. بنابر این تاکنون موضع آقای بوریس جانسون جانبداری از حفظ برجام بوده است.

این استاد دانشگاه افزود: هرچند در راستای توقیف کشتی انگلیسی در تنگه هرمز، بوریس جانسون یک سری مواضع تند مطرح کرده و تا حدودی به مواضع آمریکا نزدیک شده است، ولی واقعیت امر این است که با توجه به رویکرد‌های آقای جانسون خیلی شاهد تغییرات در حوزه سیاست خارجی انگلیس نخواهیم بود. هرچند در دوره نخست وزیری ترزا می، انعطاف بیشتری شاهد بودیم.

آقایی گفت: آمریکایی‌ها و به ویژه آقای ترامپ سعی می‌کنند انگلیس را به جایی بکشانند که به مواضع آمریکایی‌ها نزدیک باشند و انتظار دارند مواضع جانسون از انعطافی که خانم می‌داشت فاصله بگیرد و نسبت به ایران تندتر باشد. ولی آنچه من معتقدم این است که با توجه به مجموع رویکرد‌هایی که در فضای انگلیس در احزاب حاکم محافظه کار و کارگر وجود دارد خیلی شرایط تغییر نخواهد کرد؛ هرچند ممکن است از سوی جانسون شاهد موضع گیری‌های تندتری نسبت به خانم ترزا می‌باشیم.

 

این کارشناس مسائل اروپا در مورد دو راهی بوریس جانسون برای نزدیک شدن به آمریکا یا باقی ماندن در مجموعه اروپا به ویژه در مساله ایران گفت: به هرحال برای انگلیسی‌ها مسجل شده که برگزیت سیاست مدبرانه‌ای نبوده و هزینه‌های سنگینی برای انگلیس ایجاد خواهد کرد و این کشور در حوزه آتلانتیک منزوی خواهد شد. انگلستان اگر به طور کامل از اتحادیه اروپا خارج شود ناگزیر است هم هزینه‌های سنگینی بپردازد هم به سمت انزوا در اروپا پیش رود. اما قطعا مواضعش قدری به مواضع آمریکا نزدیک‌تر خواهد شد.

او افزود: البته انگلیسی‌ها بعد از جنگ جهانی دوم به شدت به آمریکا نزدیک بودند و متحد استراتژیک این کشور محسوب می‌شدند و تفاوتی بین رویکرد‌های انگلیس و آمریکا دیده نمی‌شد. با این وجود باید این را هم در نظر بگیریم که در موضع جدید، بسیاری از مردم انگلیس و جریان‌های تاثیرگزار در سیاست‌های انگلیس مخالفند که انگلیس همچون گذشته ارتباط نزدیکی با آمریکا داشته باشد و از اروپا فاصله بگیرد. در واقع نگاه غالب این است که انگلستان همچنان در چارچوب مجموعه اروپا فعالیت هایش را دنبال کند.

آقایی افزود: هرچند به لحاظ سوابق تاریخی و به لحاظ اشتراکاتی که در پیروی از سیاست فرا آتلانتاتیکی بین انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها وجود داشته، شاهد جدایی و تفارق شدیدی نخواهیم بود، ولی در عین حال دولتمردان انگلیس، از جمله جانسون ناگزیر از پذیرش شرایط داخلی هم هستند و نمی‌توانند راه مستقل از آنچه مردم و جریان‌های تاثیرگزار می‌خواهند را دنبال کنند.

 

این تحلیلگر مسائل بین الملل در مورد پیام تبریک ظریف به بوریس جانسون گفت: اقتضای دیپلماسی این است که دست اندرکاران دیپلماسی هر کشوری سعی کنند موانع را بردارند و سیاست‌های نزدیکی جویانه را دنبال کنند، تبریک آقای ظریف را هم باید در همین راستا جستجو کرد. آنچه مسلم است این است که در روز‌های پایانی دوره ترزا می، انگلیس تحت تاثیر فشار‌های آمریکا کشتی ایران را در نزدیکی تنگه جبل الطارق توقیف کرد. به نظر نمی‌رسد این موضوع خیلی کش‌دار شود. هر دو طرف علاقه مندند این موضوع در روابط دو کشور تاثیر نگذارد.

او افزود: همانطور که می‌دانید انگلیسی‌ها علی رغم رابطه نزدیکی که با آمریکایی‌ها داشتند از بعد از انقلاب سعی کردند روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران را حفظ کنند. با وجود همه فراز و نشیب‌هایی که در روابط دو کشور وجود داشته، جز در مقاطع کوتاهی یا در سطح سفیر یا در سطح کاردار، روباط دیپلماتیک بین ایران و انگلیس برقرار بوده و انگلیسی‌ها همچنان علاقه مندند این رابطه برقرار باشد، چون منافعشان در این روابط نهفته است.

این استاد دانشگاه در مورد سرنوشت ماجرای توقیف نفت کش‌ها در دولت بوریس جانسون گفت: باید پذیرفت آمریکایی‌ها از انگلیس به عنوان نزدیک‌ترین متحد در اروپا انتظاراتی داشته و دارند و این کشتی را هم در همین راستا باید جستجو کرد. معتقدم این موضوع دیر یا زود از طریق دیپلماسی حل می‌شود و دو طرف کشتی‌های یکدیگر را آزاد می‌کنند.