شورش سامسونگ علیه صنعت اپلیکیشن‌‌های ایرانی

فرارو- خریداران گوشی‌های سامسونگ گاهی سرخورده از مراکز خدمات و گارانتی این شرکت بیرون می‌آیند. چرا؟ چون موبایلی که خراب شده را با هزار امید و آرزو تحویل می‌دهند، اما مسئول پذیرش بعد از مرور سرسری محتویات دستگاه با لحنی غیرصمیمی می‌گوید، به دلیل نصب برخی اپ‌های ایرانی، دستگاه از پوشش گارانتی خارج شده است. خودتان را در چنین موقعیتی تصور کنید؛ در این گرانی‌ها غم خراب شدن گوشی کافی نیست که حالا یک نفر هم می‌خواهد از زیر بار مسئولیت گارانتی شانه خالی کند؟ همین چند روز پیش مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات ایران در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر داد شرایط گارانتی‌های گوشی سامسونگ تغییر کرده. به گفته محمد جعفر نعناکار این کار برای تامین منافع مشتری ایرانی انجام شده است اما فرارو اعتقاد دارد، اوضاع نه تنها برای کاربران ایرانی بدتر شده بلکه تصمیم سامسونگ می‌تواند صنعت تازه جان گرفته تولید نرم‌افزار‌های موبایل در کشور را که تا پارسال ۱۸۰میلیارد تومان سود نصیب توسعه‌دهندگان ایرانی کرده بود، به شکل جدی تهدید کند.

ماجرای بند ۷ گارانتی موبایل‌های سامسونگ
کارت گارانتی گوشی‌های سامسونگ درست مثل کارت بقیه شرکت‌ها شامل بند‌هایی است که به مشتری اخطار می‌دهد رعایت نکردن یک سری شرایط باعث ابطال گارانتی می‌شود. پیش از این در بند ۷ گارانتی گوشی‌های سامسونگ نوشته شده بود: «خرابی ناشی از نصب هرگونه نرم‌افزار و برنامه‌های متفرقه مورد تایید شرکت سامسونگ نباشد». اگر این بند را هزار بار هم بخوانید متوجه نمی‌شوید منظورش چیست. پر از ابهام است. باید مدام از خودتان بپرسید این نرم‌افزار‌ها و برنامه‌های متفرقه که می‌توانند با شقاوت به گوشی نازنین من آسیب بزنند و در نتیجه گارانتی گوشی‌های سامسونگ را باطل کنند چه برنامه‌هایی هستند؟ در تمام طول این سال‌ها کسی برای این بند مصداقی مشخص نکرده است تا کاربر بخت برگشته لااقل تکلیفش را بداند. با این حال وقتی کارتان بیخ پیدا کند، گوشی خراب شود و نیاز به خدمات گارانتی داشته باشید، مسئول باجه با لبخندی تصنعی روی لب، گوشی را تحویل می‌گیرد، آن را چک می‌کند و بعد مثل سرداری فاتح که توانسته پشت حریف را به خاک برساند، می‌گوید، چون رویش بعضی برنامه‌های ایرانی را نصب کرده‌اید، گارانتی بی‌گارانتی! سامسونگ می‌گوید اگر برنامه‌ای از استورهایی جز گوگل پلی و استور سامسونگ نصب شود در صورت خرابی گوشی هزینه تعمیر از کاربر دریافت می‌شود.

این در حالی است که هیچ یک از دیگر برندهای گوشی فعال در بازار ایران چنین محدودیت و شرط و شروطی را برای گارانتی دستگاه کاربران خود اعمال نکرده و نمی‌کنند- به عبارت دیگر، از زیر بار مسئولیت خود به عنوان عرضه‌کننده گوشی، و پشتیبانی محصول خود به دلیل نصب هیچ برنامه‌ای شانه خالی نمی‌کنند.

در حالی که گزارش‌های جهانی و گزارش‌های داخلی درباره‌ی وجود بدافزارها در گوگل‌پلی هم هشدار می‌دهند، آسیب دیگری که شروط سامسونگ به صنعت تولید داخل وارد می‌کند این است که توسعه‌دهنده داخلی به جای انتشار برنامه و بازی خود در بازارهای داخلی تشویق می‌شود که محصول خود را در بازارهای خارجی منتشر کند.

• بیشتر بخوانید:‌ رجیستری موبایل چیست و چگونه انجام می‌شود؟

آیا اپلیکیشن‌های موبایلی واقعا خطرناک هستند؟
اپلیکیشن‌های موبایل گاهی می‌توانند فریبکار باشند. مثلا مرکز ماهر وابسته به وزارت ارتباطات که وظیفه مدیریت و هماهنگی عملیات رخداد‌های رایانه‌ای را برعهده دارد، همین تازگی‌ها به بررسی اپلیکیشن‌های عرضه شده به عنوان آنتی ویروس موبایل پرداخت. آن‌ها متوجه شدند حداقل نیمی از ۱۲۰‌آنتی ویروس منتشر شده در مارکت‌های ایرانی از روی برنامه‌های منبع باز ساخته و کپی شده‌اند. در گزارش مرکز ماهر آمده چنین برنامه‌هایی تنها با تغییر نام و آیکون به عنوان برنامه‌های مختلف منتشر می‌شوند. تحلیل آنتی‌ویروس‌های ایرانی در مارکت‌های بومی همچنین نشان داد بسیاری از آن‌ها بار‌ها با اسامی مختلف و توسط افراد مختلف منتشر شده‌اند که در اغلب موارد هدف از این کار استفاده از سرویس‌های تبلیغاتی داخل این برنامه‌ها و درآمدزایی از طریق نمایش تبلیغ به کاربران بوده است. چنان که پیشتر ذکر شد، مرکز ماهر نسبت به وجود برخی از برنامه‌های مخرب در گوگل پلی هم هشدار داده است.

با وجود تمام تاکیدات موجود در گزارش، مرکز ماهر در هیچ جا به مسئله آسیب زدن نر‌م‌افزار‌ها به سخت‌افزار اشاره‌ای نکرده است. جستجو‌های اینترنتی هم نشان می‌دهد در دنیا اگر چه احتمال آسیب‌زدن نرم افزار به سخت افزار را رد نکرده‌اند، اما در عین حال به آن با دیده شک و تردید نگاه می‌کنند. بعضی‌ها عقیده دارند این مسئله یک افسانه است و تاکنون به شکل رسمی گزارش نشده است. با‌این‌حال سامسونگ شعبه ایران با طرح این ادعا که بسیاری از اپلیکیشن‌های موجود در داخل ایران به گوشی ضرر می‌زنند و استاندارد‌های برنامه‌نویسی را رعایت نمی‌کنند، از انجام تعهدات گارانتی طفره می‌رود. یعنی وقتی گوشی شما خراب شد و آن را به نمایندگی خدمات بردید، یک نفر به خودش اجازه دهد تنها به صرف داشتن اپ ایرانی روی دستگاه بگوید گارانتی شامل حالتان نمی‌شود.

جستجو را ادامه می‌دهیم تا ببینیم آیا نرم‌افزار یا اپلیکیشن موبایلی وجود دارد که باعث خرابی سخت افزار شود؟ این سوال را از مسئولان دفاتر خدمات چند برند مشهور موبایل در کشور و البته چند تعمیرکار حرفه‌ای موبایل می‌پرسیم. دسته اول می‌گویند چنین نرم‌افزار‌هایی وجود دارند و قادر هستند تاچ گوشی یا حتی بورد آن را از کار بیندازند. این یعنی برنامه مخرب پس از نصب می‌تواند در نقش یک عامل انتحاری IMEI یک گوشی را پاک کند تا بخش خدمات مجبور به تعویض بورد شود!

همین جا از همه‌شان می‌خواهیم اسم یکی دو تا از این نرم‌افزار‌های مخرب را به زبان بیاورند. فکر می‌کنید چی شد؟ بعضی‌هایشان گفتند اظهار بی‌اطلاعی کردند. بعضی‌ها گفتند نمی‌دانند و باید از تکنیسین‌های خدمات بپرسند، ولی در نهایت پس از حدود ۲۴ساعت زمان نتوانستند به وعده‌شان عمل کنند. با ناچار با چند نفر از تعمیرکار‌های بی‌طرف موبایل حرف زدیم. آن‌ها هم گفتند تا به حال با چنین موردی برخورد نکرده‌اند.

گارانتی گوشی‌های سامسونگ و ابهامات تازه
رفتار سامسونگ شعبه ایران با اپلیکیشن‌های ایرانی علاوه بر مشتریان گوشی‌های گلکسی، حال فعالان صنعت ساخت و فروش اپلیکیشن‌های موبایلی را هم گرفته. به گفته آقای نعناکار، مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات، سامسونگ پرونده‌ای ۴۰صفحه‌ای ارائه می‌دهد و بر اساس آن ادعا می‌کند بسیاری از اپلیکیشن‌های ایرانی به گوشی ضرر می‌زنند و استاندارد‌های برنامه‌نویسی را رعایت نمی‌کنند.

• بیشتر بخوانید: آیفون بهتر است یا اندروید؛ جدال عشق و نفرت

با‌این حال محمدجعفر نعناکار در پایان همین جلسه از تغییر شرایط گارانتی گوشی‌های سامسونگ در ایران خبر می‌دهد. به گفته او قبلا در بند ۷ شرایط خروج گوشی‌های موبایل از پوشش گارانتی قید شده بود: «خرابی ناشی از نصب هرگونه نرم‌افزار و برنامه‌های متفرقه مورد تایید شرکت سامسونگ نباشد»، اما حالا این بند اصلاح شده و به این صورت درآمده است: «هزینه‌های مرتبط با خرابی‌های ناشی از نصب هرگونه نرم‌افزار یا برنامه که توسط شرکت سامسونگ طراحی و تولید نشده باشد». محمدجعفر نعناکار با تاکید روی کلمه کاربران ایرانی و مشتریان ایرانی تلاش کرده این تغییر را به نفع مردم توصیف کند در حالی که با کمی دقت می‌توان متوجه شد هنوز کلی ابهام وجود دارد. مثلا معلوم نیست برنامه‌های مخرب و موذی که می‌توانند گوشی نازنین و گرانقیمت ما را معیوب کنند چه برنامه‌هایی هستند؟ آیا شرکت گارانتی مختار است هر خرابی را به یک اپلیکیشن و برنامه ربط دهند و بگوید پول تعمیر سخت افزار خراب شده را خودمان بدهیم؟ و سوال دیگر اینجاست که تکلیف کسانی که تاکنون به دلیل نصب برنامه‌های ایرانی، گوشی‌شان از گارانتی خارج شده است چیست و حقوقشان را چگونه می‌توان احقاق کرد؟ آیا سامسونگ حاضر به اعتراف به این هست که بدون سند کافی، حقوق مصرف‌کنندگان ایرانی را نادیده گرفته است؟ و در این میان دغدغه ی اصلی، حمایت از مصرف کننده داخلی و حقوق مشتری است که در همه جای جهان در اولویت است.