نان یا قاتل جان؟!

استاندارد اجباری برای نان سنتی تعریف می‌شود.

خبری که دیروز نیره پیروزبخت رئیس سازمان ملی استاندارد اعلام کرد و درباره جزییاتش هیچ نگفت! این موضوع درحالی رخ می‌دهد که کیفیت نان سنتی سال‌هاست مورد انتقاد کارشناسان است.

از آردی که کمترین مواد مغذی را دارد تا نانی که غیربهداشتی و با نازل‌ترین کیفیت پخته می‌شود. موضوع از این هم فراتر می‌رود و بارها موضوع شمار بالای مبتلایان به بیماری‌های گوارشی و فشارخون در ایران به نان مصرفی کشور نسبت داده شده است.

مصرف بیش از اندازه جوش شیرین و نمک در نان متهمان اصلی این ماجرا هستند. ماجرای زیان‌های نان سنتی از این هم فراتر می‌رود و چندی پیش کاوه زرگران مشاور رئیس سازمان استاندارد نان‌های سنتی را سرطانزا دانست.

او در ششمین نشست کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران دراین‌باره توضیح داد: درحال حاضر در نان سنتی از ماده‌ای به نام بلانکیت یا جوهر قند استفاده می‌شود که خاصیت خمیری نان را افزایش می‌دهد که این ماده بسیار خطرناک و سرطانزاست. مجموع این عوامل باعث شد که در اسناد توسعه‌ای کشور جایگزینی نان صنعتی به جای نان سنتی تعریف شود اما این اتفاق هرگز رخ نداد و مصرف نان صنعتی در ایران همچنان زیر ١٠‌درصد ماند و بیشتر از ٩٠‌درصد مردم همچنان از نان‌های سنتی تغذیه می‌کنند.

ایرانی‌ها ٦ برابر مردم جهان نان می‌خورند
درشرایطی استاندارد اجباری نان در ایران تعریف نشده است که  ایرانی‌ها ٦برابر مردم سایر کشورها نان می‌خورند. براساس اعلام سازمان جهانی خواربار و کشاورزی میانگین مصرف نان درجهان ٢٥کیلوگرم است، این درحالی است که هر ایرانی سالانه ١٦٥کیلوگرم نان مصرف می‌کند. با وجود این تقاضای چشمگیر نان در ایران، سال‌هاست که کیفیت نان مصرفی مردم زیر سوال است.

این موضوع درحالی رخ می‌دهد که سیاست‌گذاری‌های کشور نیز در راستای تشویق مردم به مصرف نان صنعتی نبوده است. از نبود تبلیغات و فرهنگسازی درست که بگذریم، نبود برنامه‌های حمایتی از تولید نان صنعتی درکشور موجب شده است قیمت این نان‌ها بالا باشد و موجب رویگردانی عموم شود. حالا نه‌تنها آزادسازی نرخ نان درکشور به صورت کامل انجام نشده، بلکه دولت به نان سنتی آرد یارانه‌ای اختصاص می‌دهد و نانوایان صنعتی از دریافت این یارانه محرومند.

تعریف استاندارد برای نان سنتی دشوار است
نظام‌الدین برزگری رئیس پیشین سازمان ملی استاندارد به «شهروند» می‌گوید: موضوع اعمال استاندارد برای نان‌های سنتی بارها محل بحث بوده، اما واقعیت این است تدوین و اجرای استاندارد برای این نوع از نان کار بسیار مشکلی است. مهم‌ترین دلیلش هم متفاوت بودن دستور پخت نان‌ در استان‌های مختلف یک کشور است که تدوین، اجرا و اعمال یک استاندارد همگانی را درکشور غیرممکن می‌کند.

به گفته رئیس سابق سازمان استاندارد درحال حاضر استانداردهایی برای مقدار نان، جنس آرد، نحوه پخت و عمل‌آوری خمیر مشخص شده، اما بررسی و تأیید این استانداردها کار مشکلی است؛ مخصوصا استانداردهایی که در مورد وزن و شکل هر نان گفته می‌شود. 

انواع نان سنتی به شیوه صنعتی تولید شود
محسن لزومیان رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان نان‌های صنعتی ایران، نیز درباره اجباری کردن استاندارد برای نان سنتی به «شهروند» می‌گوید: چگونه می‌خواهند نان سنتی استاندارد تولید کنند، وقتی تمامی ماشین‌آلات تولید نان‌های سنتی در نانوایی‌ها غیراستاندارد هستند؟ ازطرفی حتی اگر از این مسأله بگذریم، آیا نباید برای نظارت و بررسی رعایت المان‌های استاندارد، هیأت نظارتی گماشته شود؟ درحال حاضر چنین نظارتی بر نانوایی‌ها وجود ندارد و واقعیت این است که به این زودی‌ها هم حاصل نمی‌شود. لزومیان معتقد است، نظارت مهم‌تر از تدوین کردن موازین استاندارد است.

رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان نان‌های صنعتی معتقد است؛ برای استاندارد کردن نان سنتی تنها راه تولید این نان، به شیوه صنعتی است.

لزومیان از مزایای نان صنعتی توضیح می‌دهد: نان صنعتی شناسنامه‌دار است. آزمایش‌های مختلفی روی این نان انجام می‌شود. نمک و سایر افزودنی‌های این نان‌ها به اندازه کافی و از هر نوع آلودگی شیمیایی مبرا هستند. به گفته لزومیان، درتمامی واحدهای تولیدی یک نماینده از سازمان غذا و دارو مستقر است که مدام از نان‌ها نمونه‌برداری کرده و تست سلامت می‌گیرد.

از طرفی ارزش غذایی این نان‌ها بسیار بالاست؛ چراکه کاملا غنی شده‌اند و هرکس با توجه به رژیم غذایی و وضع سلامتی‌اش می‌تواند نوع مناسب آن را برای خود انتخاب کند. این درحالی است که بازرس‌های واحدهای نان سنتی همواره از وجود آلودگی‌های مختلف در این نان‌ها خبر داده و به ‌تازگی هم در تعداد قابل توجهی از این نان‌ها جوهر قند پیدا کرده‌اند.

به گفته محسن لزومیان، تنها ١٠‌درصد کشور از نان‌های صنعتی استفاده می‌کنند و این آمار پایین درحالی ثبت شده که قرار بود این مصرف به ٤٠‌درصد برسد. او با اشاره به کاهش فروش نان‌های صنعتی می‌گوید؛ تا وقتی آردهای یارانه‌ای را به واحدهای سنتی داده و کارخانه‌های صنعتی را حمایت نمی‌کنند، فرهنگ استفاده از نان‌های صنعتی هم بین مردم جا نخواهد افتاد. به گفته او، نه فقط در موضوع آرد، بلکه در هیچ زمینه‌ای مثل هزینه‌های تولید، بیمه، مالیات و... حمایت خاصی از این صنعت مهم درکشور وجود ندارد.

نانوایان سنتی: از استانداردها بی‌ اطلاعیم
این موضوع درحالی است که فعالان نان سنتی از جزییات  استانداردهایی که نیره پیروزبخت رئیس سازمان استاندارد خبر داده است، اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. محمدرضا نظرنژاد رئیس اتحادیه نانوایان سنگک با ابراز بی‌اطلاعی از جزییات این طرح به «شهروند» می‌گوید: نان‌های سنتی درحال حاضر هم استانداردهای خاص خود را دارند.

برای مثال، وزن نان سنگک باید حتما بین ٤٥٠ تا ٥٠٠گرم باشد. از طرفی آرد نانوایی‌ها باید از نوع آرد یک باشند و سبوس‌گیری از آنها هم ممنوع است. رئیس اتحادیه نانوایی سنگک ادامه می‌دهد، حتی مساحت نانوایی‌ها تحت نظارت اتحادیه است که مغازه‌های کمتر از ٦٠متر به هیچ عنوان جواز کسب نخواهند گرفت. البته او تأکید کرد که درنظر داریم این عدد را به حداقل ٧٠متر افزایش دهیم تا مسائل بهداشتی کاملا در این واحدهای حساس غذایی رعایت شوند.