شیشه، توهم، تباهی

چهره‌اش مستأصل و نگران است هر چند تلاش می‌کند آرامش ظاهریش را حفظ کند. دستبندی که دو دستش را به یکدیگر بسته مانع از آن می‌شود که راحت راه برود، پاهای برهنه او هم در قدم برداشتن چندان یاریش نمی‌کند...

به گزارش روابط عمومی سازمان پزشکی قانونی، چهره‌اش مستأصل و نگران است هرچند تلاش می کند آرامش ظاهریش را حفظ کند. دستبندی که دو دستش را به یکدیگر بسته مانع از آن می شود که راحت راه برود.

پاهای برهنه او هم در قدم برداشتن چندان یاریش نمی کند، سربازی که او را از کلانتری به پزشکی قانونی آورده کمکش می کند چند قدم جلوتر بیاید تا تلو تلو خوردن‌های مکرر موجب زمین‌خوردنش نشود. به سالن انتظار بخش روانپزشکی وارد می شود گوشه‌ای می ایستد تا پزشک شماره پرونده‌اش را بخواند.

سالن معاینات روانپزشکی پر است از افرادی که در چهره یکایکشان می توانی غم و اندوه و تألم ناشی از گرفتاری و مشکلی پیچیده را ببینی. مشکلی که هر یک برای یافتن راهکار آن به پزشکی قانونی آمده‌اند و امید بسیار دارند به گره‌گشا بودن آنچه پزشک در پرونده‌اشان می نویسد.

از سالن معاینات با وجود جمعیت زیادی که در آن به انتظار نشسته‌اند صدایی به گوش نمی‌رسد تنها صدای قدم زدن های جوانی را می شنوی که به سرعت در سالن در حال راه رفتن است.

جوانی بیست و چند ساله که مسیر ثابتی از سالن را طی می کند، گاه زیرلب با خود حرف می زند و می خندد و گاه از عصبانیت به دیوار مشت می کوبد.

پدرش روی یکی از صندلی های سالن نشسته و با نگاهی سراسر غم و حسرت رفتار غیرعادی پسرش را از نظر می گذراند. آن سوتر دختری ساکت در کنار پدرش روی صندلی نشسته و مدتی است که به یک نقطه خیره شده، رفتارش نشان می دهد که چندان متوجه اطراف نیست و پدر هم سر را پایین انداخته و دست دخترش را گرفته است و... .

پزشک به نوبت مراجعان را به اتاق معاینات صدا می زند؛ نوبت به مرد دستبند زده می رسد. به همراه سرباز به اتاق می رود و بدون معطلی روی اولین صندلی خالی که می بیند، می نشیند. به دنبال شکایت همسایگانش بازداشت و به دلیل نداشتن تعادل روانی به پزشکی قانونی ارجاع شده است.

به سوالات پزشک پس و پیش جواب می دهد در گفته هایش عنوان می کند که به ماده مخدر شیشه اعتیاد داشته اما مدتی است ترک کرده و پاک زندگی می کند هرچند گفته‌ها و رفتار غیرعادی‌اش نشان می دهد هنوز مصرف شیشه را ادامه می دهد.

می‌گوید: همسایگان به شکل‌های مختلف خانه‌‌ام را دید می زنند. تنها زندگی می‌کند اما همسایگانش را متهم می‌کند که برایش مشکلات ناموسی ایجاد کرده‌اند. مدعی است از در و دیوار خانه صداهایی به گوش می رسد که همسایگان باعثش هستند. به گفته خودش متولد سال 1340 است و مادرش را یکسال پیش از دست داده‌است.

آنچه مسلم است این فرد تحت تأثیر توهمات ناشی از مصرف شیشه از در و دیوار خانه خود صداهایی می شنود یا تصور می کند مدام یک نفر خانه او را زیر نظر دارد و به دنبال همین افکار با همسایگانش به شدت درگیر شده و صدماتی هم به آنان وارد کرده است.

ظاهراً پیش از این نیز چندین بار به دلایل مختلف بازداشت شده و سابقه کیفری دارد. او پیش از اعتیاد به شیشه در بازار تهران کار می کرده و منبع درآمدی داشته‌است اما امروز که به دلیل اعتیاد به شیشه هر چه را داشته از دست داده در پاسخ به پزشک که می پرسد منبع درآمدت چیست؟ پلاستیک سیاهی را نشان می دهد که در دستش مچاله شده و می گوید: این برایم شانس می آورد ....

بیشتر بدانیم
متأسفانه در سال‌های اخیر گرایش به مصرف شیشه در کشور به ویژه در بین جوانان با تصور اینکه مصرف شیشه اعتیادآور نیست رو به افزایش بوده و بسیاری از خانواده ها با این معضل مواجه هستند، در حالی که مصرف شیشه باعث اختلال در عملکرد شغلی، خانوادگی و اجتماعی فرد می‌شود، به شدت عملکرد مغز و روان فرد را تخریب می‌کند.

 پرخاشگری و عصبیت نیز از جمله عوارض حتمی مصرف این ماده است. واحدهای معاینات پزشکی قانونی نیز همه روزه شاهد ارجاع افرادی است که تحت تأثیر توهمات ناشی از مصرف شیشه دست به جنایات یا جرایمی زده‌اند که شاید پیش از اعتیاد به این ماده هیچگاه تصورش را هم نمی کردند.

سلطانی‌نژاد، مسئول آموزش آزمایشگاه‌ها و عضو هیأت علمی سازمان پزشکی قانونی کشور با اشاره به تبعات و آثار استفاده از این ماده می گوید: در سال‌های اخیر علیرغم مبارزه قاطع با توزیع کنندگان این ماده در کشور، تولید غیرقانونی آن در آزمایشگاه‌های زیرزمینی و حتی در خانه‌های موسوم به "آشپزخانه" نیز رواج یافته است.

این امر سبب شده که از چند سال گذشته الگوی سوء مصرف مواد در کشور تغییر یابد و در مقطع حاضر با افزایش قابل توجه سوء مصرف شیشه مواجهه باشیم، به طوری که بر اساس گزارش های ستاد مبارزه با مواد مخدر، بعد از تریاک و کراک، شیشه به عنوان یکی از مهمترین مواد مورد سوء مصرف در کشور به ویژه در نوجوانان و جوانان محسوب می شود.

وی ادامه می دهد: افزایش سوء مصرف این ماده در کشور سبب شد مراجع قانونگذار کشور با هدف پیشگیری و مبارزه با قاچاق و تولید و توزیع و مصرف این ماده،  قوانین و مجازات های مبارزه با مواد مخدر و محرک و روانگردان را به تناسب آن در کشور اصلاح کنند. هر گونه تولید، خرید، فروش، توزیع، صادرات، واردات و حمل شیشه در کشور غیرقانونی بوده و مجرمان و قاچاقچیان حسب مورد و بر طبق قانون، به مجازات های شدید (تا اعدام) محکوم می شوند.

توهم ناشی از شیشه
عضو هیأت علمی سازمان پزشکی قانونی با بیان اینکه یکی از مهمترین عوارض این ماده در مصرف کنندگان حاد و مزمن این ماده بروز توهم است، تصریح می کند: این توهمات می تواند با هر میزانی از ماده و حتی در اولین بار مصرف رخ دهد.

از این رو مت آمفتامین به عنوان یک ماده "روانگردان" و "توهم زا" محسوب می شود. بروز انواع توهم های شنیداری (مانند شنیدن صداها و نجواها از افراد، اجسام، درختان و حیوانات)، توهمات دیداری (دیدن تصاویر غیرواقعی مانند دیو و اجنه)، توهمات احساسی (مانند حس راه رفتن مورچه روی پوست، وجود کرم در زیر پوست بدن و...) از جمله این وارد محسوب می شود.

به گفته وی این توهمات به همراه بروز حس خود بزرگ بینی، اختلالات قضاوت، احساس افزایش قدرت به همراه پرخاشگری، رفتارهای ضد اجتماعی و افزایش میل جنسی فرد را مستعد بروز انواع جرایم خشن مانند: قتل های خشن و خانوادگی، تجاوزهای جنسی، سرقت به عنف، سقوط از ارتفاع، تخلفات رانندگی و در نهایت تصادفات مرگبار رانندگی می کند.

متأسفانه گزارش هایی از قتل فجیع افراد خانواده توسط فرد مصرف کننده شیشه وجود دارد. بروز ختلالات روانی ناشی از مصرف شیشه سبب شده که یکی از مهمترین علل بروز اختلالات حاد و حملات سایکوز در افراد نیازمند بستری در بخش های روانپزشکی کشور، سوء مصرف شیشه باشد.

اعتیاد
سلطانی نژاد گفت: این ماده دارای خاصیت اعتیادزایی بالایی است و بر خلاف تصور بسیاری از افراد، می‌تواند منجر به وابستگی و اعتیاد شدید در مصرف کنندگان شود.

 وی می افزاید: کاهش مقدار مصرف و یا قطع ناگهانی آن می‌تواند با بروز افسردگی، خواب آلودگی، افزایش میل به خودکشی، کاهش میل جنسی، بی قراری، اختلالات خواب، دیدن رویا در حالت بیداری، اختلالات حرکتی و خستگی شده و به علت ایجاد وابستگی روانی شدید با آن، فرد مجبور به مصرف دوباره  این ماده می شود.

 وی گفت: با توجه به بروز تحمل به آثار سرخوشی زایی این ماده در صورت تداوم مصرف، فرد مجبور به افزایش مقادیر مصرفی شده و در نهایت این امر منجر به بروز عوارض شدید جسمی و روانی در فرد می شود. قابل ذکر است درمان معتادان به شیشه دارای روندی طولانی مدت بوده و نیازمند اقدامات خاص روانپزشکی است و در برخی از موارد شدید، نیازمند بستری افراد معتاد در بخش های روانپزشکی است.

شیشه، قرص لاغری نیست
مسئول آموزش آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی ادامه می دهد: یکی از اثرات این ماده بروز بی اشتهایی و در مصرف طولانی مدت لاغری است که می تواند در طولانی مدت سبب بروز سوءتغذیه در فرد شود. با توجه به این خاصیت، متاسفانه در سال های اخیر عده ای از افراد سودجو، اقدام به تولید، قاچاق و فروش فرآورده های غیرقانونی تحت عنوان "قرص های لاغری" در کشور کرده‌اند و این فرآورده ها را از طریق مجاری غیرقانونی و شبکه های قاچاق در آرایشگاه ها و باشگاه ها به خانم های جوان عرضه می کنند.

بنابراین لزوم توجه به این موضوع و افزایش آگاهی جامعه و عدم خرید هر گونه فرآورده موسوم به " لاغری" بدون داشتن مجوزهای وزارت بهداشت و یا از مراکز غیرقانونی، اقدامی عملی در مبارزه با اعتیاد به شیشه و عوارض غیرقابل جبران اعتیاد بر آن در کشور محسوب می شود.

از طرفی با توجه به خواص انرژی‌زایی و رفع خستگی این ماده، رواج سوء مصرف شیشه تحت عنوان «داروها و فرآورده های انرژی زا» در برخی از باشگاه‌های ورزشی کشور از جمله باشگاه‌های بدن سازی و پرورش اندام در بین جوانان مشاهده شده است.

از این رو توجه و آگاهی بخشی هر چه بیشتر خانواده ها در زمینه جلوگیری از مصرف فرآورده های غیرمجازی که در برخی از این باشگاه ها با چنین عناوینی توزیع می شود، بسیار حایز اهمیت است.