جنگ‌های اسرائیل و اعراب آوردگاه "جنگ‌افزارهای نو"

فرارو- "ديويد اكس" (David Axe) کارشناس ارشد مسائل نظامی در آمریکا و خبرنگار مطلع در زمینه مسائل نظامی در مطلبی در رویترز ادعا کرد که جنگهای میان اسرائیل و اعراب همیشه آوردگاه جنگ افزارهای نو بوده است. وی در این یادداشت می‌نویسد:

به گزارش سرویس بین‌الملل فرارو به نقل از رویترز با گذشت دو هفته از آتش بس شکننده‌ای که به واسطه‌ی آمریکا و مصر میان اسراییل و حماس حاصل شد تحلیلگران نظامی‌ همچنان مشغول ارزیابی درگیری میان این دو هستند. هدفشان از این کار به کاربستن درس‌های گرفته شده از این جنگ برای استفاده در ساخت تجهیزات نظامی‌ آینده است.

درگیری‌های مکرر میان اسراییل و همسایگان عربش به همواره صورت تاریخی عرصه‌ای برای نمایش آخرین دستاوردهای نظامی محسوب می‌شده است. جنگ‌های میان اعراب و اسراییل الهام بخش ساخت اولین پهپادهای عملیاتی، جنگنده‌های رادارگریز و خودروهای زرهی ضد موشک بوده‌اند که همگی امروزه از مهم‌ترین سلاح‌های ارتش‌های برتر جهان محسوب می‌شوند.

تحلیلگران نظامی معتقدند که درگیری اخیر نیز می‌تواند منجر به یافت راه حلی با دقت بالا و عکس‌العمل سریع برای سرنگونی راکت‌ها شود که مدت‌ها برنامه‌ریزان نظامی به دنبالش بوده‌اند. 

تامیر اشل، مشاور وزارت دفاع اسراییل، در این رابطه می‌گوید: "پس از این جنگ، کشورهای دیگر علاقمند به استفاده از این تجهیزات هستند."

با این وجود ایالات متحده از هزینه‌ بالایی که انهدام موشک‌ها به بوسیله‌ی موشک دربردارد ناخشنود است و از این رو به نظر می‌رسد وزارت دفاع این کشور به دنبال نسخه‌برداری از گنبد آهنین منتهی با ایجاد تغییر کوچک است. به جای موشک قرار است از سلاح‌های "انرژی هدایت‌شده"، که برمبنای لیزر شکل گرفته‌اند، استفاده شود.

جرج لوییس، محقق ارشد موسسه‌ی مطالعات صلح در دانشگاه کرنل، در این‌باره گفت: هم اسراییلی‌ها و هم آمریکا استفاده‌ی از لیزر در اینگونه سیستم‌ها را مدنظر دارند، و آمریکا در حال حاضر در حال کار بر روی این فناوری است، منتهی تا رسیدن به نتیجه هنوز راه در پیش است."

جنگ اخیر در غزه اما شاید همان‌طور که در گذشته هم اتفاق افتاده بتواند فناوری را به جلو پیش ببرد.

جنگ در سال 1973 برای اسراییلی‌هایی که پیش از آن دست بالا را از لحاظ فناوری داشتند شوکه کننده بود. اعراب توانستند با استفاده از موشک‌های ساخت شوروی خسارات زیادی به تانک‌ها و هواپیماهای اسراییلی وارد آورند.

به خصوص در این جنگ موشک زمین به هوای SA-6 نقش تعیین کننده‌ای داشت. بری واتس، افسر سابق نیروی هوایی در رابطه با نحوه‌ی عملکرد این موشک می‌گوید: "موشک‌های SA-6 موازی با سطح زمین حرکت می‌کردند و سپس به سمت هدف رو به بالا تغییر مسیر می‌دادند. ضمن اینکه رد دود از خود به جای نمی‌گذاشتند. اسراییلی‌ها چندین هواپیما را در اثر این موشک‌ها از دست دادند."

هیئت علوم وزارت دفاع ایالات متحده در مطالعه‌ای که در رابطه با جنگ سال 1973 انجام داد به این نتیجه رسید که در درگیری‌های آتی، هواپیماهای آمریکایی "با چالش بزرگی برای گذر از سد دفاع هوایی" خواهند داشت. این هیئت توصیه کرده بود تا آمریکا برای مقابله با موشک‌های SA-6 هواپیماهایی بسازد که در رادارهای مربوط به این موشک قابل ردیابی نباشند.

نیتجه ساخت لاکهید اف-117 به عنوان اولین هواپیمای رادارگریز جهان بود. بیل سوییتمن، متخصص امور نظامی هوایی، می‌گوید:" جنگ یوم کیپور الهام بخش اصلی ساخت هواپیماهای رادارگریز بود."

امروز نیروی هوایی آمریکا با تقبل هزینه‌های فراوان ناوگان هوایی خود را تماما به جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های رادارگریز، شامل اف-22، اف-35 و بی-2، تجهیز نموده است و درحال حاضر یک جنگنده بمب‌افکن برد بلند را هم در دست طراحی دارد.

روسیه، چین و ژاپن هم در حال حاضر به دنبال طراحی جنگنده‌های رادارگریز هستند.

از سایر سیستم‌هایی که جنگ یوم کیپور منشا ساختشان بوده، زره "واکنشی" خودروهای زرهی است که رو به بیرون منفجر شده و راکت‌های پرتابی به سوی خودرو را منهدم می‌کند. این پوشش زرهی، به همراه سایر محافظ‌های خودروی طراحی شده به وسیله‌ی اسراییل، امروز به شکل گسترده‌ای از سوی آمریکا و روسیه مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

اولین پهپادها نیز در اولین فرصت پس از جنگ سال 1973 توسط کارخانه‌های مهمات‌سازی اسراییل طراحی شدند تا خلبان‌های انسانی مانند گذشته در معرض خطوط دفاع هوایی دشمن قرار نگیرند.

پهپاد سه متری ماستیف تا زمانی که کاملا در آزمایش‌ها موفق نشان نداده بود مورد اقبال قرار نگرفت. اشل می‌گوید: "نیروی‌هوایی و اطلاعات ارتش به شدت از پهپاد استقبال کردند." آمریکایی‌ها نیز مدل‌های ارتقایافته‌ی این پهپاد را خریداری نمودند که همچنان مورد استفاده هستند.

در اواخر دهه‌ی هفتاد ابراهام کارم، از پیشگامان اختراع پهپاد در اسراییل، به امید سود بردن از بازار بسیار بزرگتر سلاح در آمریکا به کالیفرنیا مهاجرت کرد. وی در منزل خود شروع به طراحی پهپادهایی کرد که امروزه سلاح اصلی این کشور در پاکستان و افغانستان محسوب می‌شوند.

برخی تحلیلگران نظامی معتقدند که سیستم دفاع راکتی گنبد آهنی نیز تاثیر بزرگی بر پیشرفت سلاح‌ها خواهد گذاشت. این سامانه توسط کمپانی رافائل تولید شده است و شامل یک رادار و سه بسته‌ی موشکی 20 تایی و یک تریلر فرماندهی می‌شود. رادار پیشرفته‌ی این سیستم به وسیله‌ی کمپانی التا ساخته شده و راکت‌های پرتابی و سایر پرتابه‌های ارتفاع پایین را تشخیص می‌دهد و سپس مسیری را برای یک موشک هدایت‌شونده جهت انهدام راکت مشخص می‌کند.

دیوید اکس در ادامه مدعی می شود: گنبدآهنین پس از جنگ اسراییل و حزب‌الله در سال 2006، توسط این کشور و با سرمایه‎‌گذاری ایالات متحده ساخته شد. میشل اورن، سفیر اسراییل در آمریکا، در این رابطه می‌نویسد: "اسراییل در برابر حجم زیاد راکت‌های پرتابی حزب‌الله بی‌دفاع بود. یک سال بعد از آن پرتاب راکت از سوی حماس به سمت جنوب اسراییل افزایش یافت و نیاز به ایجاد سیستمی برای مقابله با موشک‌های کوتاه‌برد احساس شد."

این نویسنده ادعا می کند: تا به حال سرمایه‌ی موردنیاز برای ساخت هشت سیستم گنبد آهنین تامین شده است. دو تای این سیستم‌ها در سال 2011 به کار گرفته شدند. یک مقام رسمی اسراییل درباره‌ی عملکرد این سیستم گفته است که از مجموع حدودا هزار و پانصد راکتی که در جریان درگیری اخیر حماس به سمت اسراییل پرتاب کرد، 146 عدد دچار اشکال شده در غزه سقوط کردند و 875 عدد در نواحی خالی از سکنه فرود آمدند. گنبد آهنین توانست 421 عدد از این راکت‌ها را منهدم کند و مجموعا تنها 58 راکت توانستند از سد دفاعی عبور کرده و در مناطق مسکونی فرود آیند.

تحلیلگران آمریکایی در تمام مدت تحولات را به دقت دنبال کردند. از زمان آغاز جنگ عراق، پنتاگون همواره به دنبال راهی بوده تا با حملات شدید راکتی مقابله کند. سیستم‌های همانند گنبد آهنین که تاکنون توسط آمریکا طراحی شده‌اند مورد تایید ارتش این کشور نبوده‌اند.

دیوید رایت، یک کارشناس مسائل موشکی، می‌گوید: "گنبد آهنین توجهات را به خود جلب کرده و صاحب‌نظران معتقدند که عملکرد مناسبی دارد."

اما بسیاری نگران هزینه‌های بالای این سیستم هستند.

لوییس تخمین می‌زند که هر راکت حماس قیمتی حداکثر برابر با پنجاه هزار دلار داشته باشد، در حالی که هر موشک گنبد آهنین که به سمت این راکت‌ها پرتاب می‌شوند ارزشی برابر با نودهزار دلار دارند. مشخصا استفاده از موشک برای چنین کاری هزینه‌ی بالایی در بر دارد.

آمریکا تاکنون کارهایی در زمینه‌ی سلاح‌های لیزری که هزینه‌ی بسیار پایینتری و در حد چند دلار برای هر شلیک دارند انجام داده است. اما پنتاگون بودجه‌ی تحقیقات مربوط به این سلاح‌ها را کاهش داده و متعاقبا پیشرفت‌ها در این زمینه چندان سریع نیست.

واتس در رابطه‌ با این سلاح لیزری جدید می‌گوید: "سلاح‌های انرژی هدایت‌شده چیزی‌ است که باید به سمتش حرکت کنیم ولی آنقدر که شایسته است به آن نپرداخته ایم."